De vijfdaagse overtocht bracht Emhoff naar Krakau, Polen, en het nabijgelegen Holocaustmonument en -museum in Auschwitz-Birkenau, plus een rit van twee uur naar het dorp van zijn voorouders, Gorlice – de plek waar zijn grootouders vandaan vluchtten om aan vervolging te ontsnappen.
« Ze vonden kansen en vrijheid », zei hij later, terwijl hij toesprak op een kleine interreligieuze rondetafel van moslims, christenen en joden, georganiseerd door de Centrale Raad van Joden in Duitsland, het andere land dat hij en mevrouw Lipstadt bezochten. “En nu, 120 jaar later, is hun achterkleinkind de tweede joodse echtgenoot van een president of vice-president van de Verenigde Staten, die werkt aan de bestrijding van haat en antisemitisme. Dat is toch iets? Het is een opmerkelijke cirkel.”
Tot aan deze reis waren de inspanningen van Emhoff puur nationaal geweest, namelijk het bestrijden van antisemitisme door te spreken op universiteitscampussen en op evenementen die door Joodse organisaties werden gesponsord. Maar dit project bracht zijn boodschap naar een internationaal publiek en sloot aan bij de Internationale Holocaustherdenkingsdag van dit jaar.
Het reisschema van de Second Gentleman in Duitsland omvatte – afgezien van de interreligieuze rondetafelconferentie – een ontmoeting met de Amerikaanse ambassadeur in Duitsland, Amy Guttmann, met de Duitse commissaris voor het joodse leven Felix Klein, en met Katharina von Schnurbein, de coördinator van de Europese Commissie voor de bestrijding van antisemitisme en het bevorderen van het joodse leven . In de twee dagen die hem waren toebedeeld, bezocht Emhoff ook een historische synagoge in Oost-Berlijn – waarbij hij sprak tot de mensen van de gemeenschap daar – en drie Holocaust-gedenktekens in het centrum van de stad.
Het doel van de reis was om best practices uit te wisselen en ideeën in te brengen in het “nationale actieplan” waaraan hij samen met mevrouw Lipstadt werkt, samen met de Amerikaanse ambassadeur voor internationale religieuze vrijheid Rashad Hussain en White House Liaison to the American Jewish gemeente Shelley Greenspan. « We gaan de koppen bij elkaar steken en praten over wat we hebben geleerd en het vervolgens in de pijplijn stoppen, zodat we met het meest effectieve nationale plan kunnen komen », zei Emhoff.
De Second Gentleman veranderde zijn schema om tijd vrij te maken voor een zeer belangrijke bijeenkomst: het zien en luisteren naar overlevenden van de Holocaust. Sonja Tartakovska overleefde een nazi-massaschietpartij in haar dorp, maar vluchtte Oekraïne 80 jaar later om toevlucht te zoeken in Duitsland. Mevrouw Tartakovska was niet de enige Oekraïense Jood die voor veiligheid naar Duitsland werd teruggebracht.
De ironie ontging Emhoff niet dat zovelen die voor de Holocaust waren gevlucht nu asiel zochten in Duitsland.
“We hebben het gehad over de Holocaust, over antisemitisme, over geweld en onderdrukking en hier in Europa al die jaren later gebeuren deze dingen nog steeds door deze onrechtvaardige, niet-uitgelokte oorlog, ‘zei Emhoff na een ontmoeting met de overlevenden.
Van mensen als Tartakovska, voegde Emhoff eraan toe, ‘hoor je deze overlevingsverhalen. Veel ervan was een speling van het lot, gewoon wat geluk. Een niet-joodse vreemdeling die in een opwelling besluit iets te doen dat vervolgens leidt tot een lang leven.
« Ik was ook getroffen: een vrouw » – de Duitse Holocaustoverlevende Margot Friedländer – « was 101 jaar oud. Stel je voor dat je 80 jaar met die herinneringen leeft. Dat soort dingen neem ik mee terug.”
