We publiceren de brief die paus Franciscus schreef voor het boek “Verzen aan God. Anthology of Religious Poetry” (Crocetti editore), onder redactie van Davide Brullo, Antonio Spadaro en Nicola Crocetti, en die vanaf dinsdag 12 november verkrijgbaar zal zijn in de boekhandel.
Franciscus
Beste dichters, ik weet dat jullie hongeren naar betekenis, en daarom denken jullie ook na over hoe geloof het leven uitdaagt. Dit ‘gevoel’ kan niet worden gereduceerd tot een concept, nee. Het is een totale betekenis die poëzie, symbool en gevoelens verwerft. De ware betekenis is niet die van het woordenboek: dat is de betekenis van het woord, en het woord is een instrument van alles wat zich in ons bevindt. Ik heb in mijn leven van veel dichters en schrijvers gehouden, van wie ik me vooral Dante, Dostojevski en anderen herinner. Ik moet ook mijn studenten aan het Colegio de la Inmaculada Concepción de Santa Fe bedanken, met wie ik mijn lezingen deelde toen ik jong was en literatuur doceerde. De woorden van de schrijvers hielpen mij mezelf, de wereld, mijn volk te begrijpen; maar ook om dieper in te gaan in het menselijk hart, in mijn persoonlijke geloofsleven, en zelfs in mijn pastorale taak, ook nu in dit ambt. Daarom is het literaire woord als een doorn in het hart die ons tot contemplatie aanzet en ons op een pad zet. Poëzie is open, het gooit je naar een andere plek.
In het licht van deze persoonlijke ervaring wil ik vandaag enkele overwegingen met u delen over het belang van uw service.
Het eerste zou ik zo willen uitdrukken: jullie zijn ogen die kijken en dromen. Ze kijken niet alleen, maar dromen ook. Iemand die het vermogen om te dromen heeft verloren, mist poëzie en een leven zonder poëzie werkt niet. Mensen verlangen naar een nieuwe wereld die we waarschijnlijk niet volledig met onze ogen zullen zien, maar we verlangen ernaar, we zoeken ernaar, we dromen ervan. Een Latijns-Amerikaanse schrijver zei dat we twee ogen hebben: één van vlees en de andere van glas. Met de vleeskleurige kijken we naar wat we zien, met de glazen kijken we naar wat we dromen. Wee ons als we ophouden met dromen, wee ons!
De kunstenaar is de man die met zijn ogen kijkt en tegelijkertijd droomt, dieper ziet, profeteert, een andere manier aankondigt om de dingen die we voor ogen hebben te zien en te begrijpen. In feite spreekt poëzie niet over de werkelijkheid op basis van abstracte principes, maar door te luisteren naar de werkelijkheid zelf: werk, liefde, dood en alle grote kleine dingen die het leven vullen. Zij hebben, om Paul Claudel te citeren, een ‘luisterend oog’. Kunst is een tegengif voor de mentaliteit van berekening en uniformiteit; Het is een uitdaging voor onze verbeelding, voor onze manier om dingen te zien en te begrijpen. En in die zin is het Evangelie zelf een artistieke uitdaging. Het heeft die ‘revolutionaire’ lading, die u goed kent, en die u dankzij uw genialiteit uitdrukt met een woord dat protesteert, roept, schreeuwt. De Kerk heeft ook zijn genialiteit nodig, omdat ze moet protesteren, roepen en schreeuwen.
Ik zou echter nog iets willen zeggen: zij zijn ook de stem van menselijke zorgen. Vaak liggen zorgen diep in het hart verborgen. Je weet heel goed dat artistieke inspiratie niet alleen geruststellend is, maar ook verontrustend, omdat het zowel de mooie realiteit van het leven als de tragische realiteit weergeeft. Kunst is de vruchtbare bodem waarin de ‘polaire tegenstellingen’ van de werkelijkheid – zoals Romano Guardini ze noemde – tot uitdrukking komen, die altijd een creatieve en niet-starre taal vereisen, die in staat is krachtige boodschappen en visies over te brengen. Neem bijvoorbeeld het moment waarop Dostojevski in De gebroeders Karamazov vertelt over een kleine jongen, de zoon van een bediende, die een steen gooit en de poot van een van de honden van de meester raakt. Dan keert de eigenaar alle honden tegen de jongen. Hij vlucht en probeert zichzelf te redden van de woede van de roedel, maar wordt uiteindelijk in stukken gescheurd door de tevreden blik van de generaal en de wanhopige blik van zijn moeder.
Deze scène heeft een enorme artistieke en politieke kracht: het spreekt over de realiteit van gisteren en vandaag, over oorlogen, over sociale conflicten, over ons persoonlijk egoïsme. Om maar een poëtische passage aan te halen die ons uitdaagt. En dan heb ik het niet alleen over de sociale kritiek op dat nummer. Ik verwijs naar de spanningen van de ziel, de complexiteit van beslissingen, de tegenstrijdige aard van het bestaan. Er zijn dingen in het leven die we soms niet eens kunnen begrijpen of waarvoor we de juiste woorden niet kunnen vinden: dit is jouw vruchtbare grond, jouw werkveld.
En dit is ook de plek waar God vaak ervaren wordt. Een ervaring die altijd ‘overstroomt’: je kunt er niet tegen, je voelt het en het gaat verder dan dat; Het loopt altijd over, de ervaring van God, als een ton waar het water voortdurend naar beneden valt en na een tijdje vol raakt en het water overstroomt, het overstroomt.
Dit is wat ik u vandaag ook zou willen vragen: verder gaan dan de grenzen gesloten en gedefinieerd, wees creatief, zonder jouw angsten en die van de mensheid te temmen. Ik ben bang voor dit domesticatieproces, omdat het mijn creativiteit en mijn poëzie wegneemt. Verzamel met het woord van poëzie de rusteloze verlangens die in het hart van de mens leven, zodat ze niet afkoelen en niet verdwijnen. Dit werk stelt de Geest in staat te handelen, harmonie te creëren in de spanningen en tegenstellingen van het menselijk leven, het vuur van goede passies levend te houden en bij te dragen aan de groei van schoonheid in al zijn vormen, die schoonheid die juist tot uiting komt in de rijkdom van de kunst .
Dit is hun werk als dichters: leven geven, lichaam geven, woorden geven aan alles wat mensen ervaren, voelen, dromen, lijden, harmonie en schoonheid creëren. Het is werk dat ons ook kan helpen God als de grote ‘dichter’ van de mensheid beter te begrijpen. Zullen ze je bekritiseren? Welnu, draag de dupe van de kritiek en probeer er tegelijkertijd van te leren. Maar toch, blijf origineel en creatief zijn. Verlies het wonder van het leven niet.
Daarom: ogen die dromen, stemmen van menselijke zorgen; en daarom hebben zij ook een grote verantwoordelijkheid. En wat is het? Dit is het derde wat ik je wil vertellen: jij behoort tot degenen die onze verbeelding vormgeven. Zijn werk heeft gevolgen voor de spirituele verbeeldingskracht van mensen van onze tijd. En vandaag hebben we het genie van een nieuwe taal nodig, van krachtige verhalen en beelden.
Ik voel ook de behoefte aan dichters die in staat zijn om de evangelische boodschap aan de wereld te verkondigen, om ons Jezus te laten zien, om ons Hem te laten aanraken, om ons te laten voelen dat Hij onmiddellijk dichtbij ons is, om Hem aan ons te geven als een geschenk. levende realiteit, en ons de schoonheid van zijn belofte laten begrijpen. Hun werk kan ons helpen onze verbeelding te genezen van alles wat haar gezicht verduistert of, erger nog, van alles wat haar wil temmen. Het gezicht van Christus temmen, het in een lijst plaatsen en aan de muur hangen, betekent het vernietigen van zijn beeld. Zijn belofte helpt daarentegen onze verbeeldingskracht: het helpt ons ons leven, onze geschiedenis en onze toekomst op een nieuwe manier voor te stellen. En hier herinner ik me opnieuw een ander meesterwerk van Dostojevski, klein maar dat al deze dingen in zich heeft: Memories from Underground. Er is alle grootsheid van de mensheid en alle pijn van de mensheid, alle ellende samen. Dit is de manier.
Beste dichters, bedankt voor jullie diensten. Ga door met dromen, piekeren en woorden en visioenen bedenken die ons helpen het mysterie van het menselijk leven te begrijpen en onze samenlevingen naar schoonheid en universele broederschap te leiden.
Help ons onze verbeelding te openen, zodat deze voorbij de enge grenzen van het ego gaat en zich opent voor de werkelijkheid in haar geheel, in de veelheid van haar facetten: op deze manier zal zij ook beschikbaar zijn om zich te openen voor het heilige mysterie van God, Blijf doorgaan, zonder moe te worden, met creativiteit en moed!
Ik zegen je.
* Paus Franciscus wilde voor deze publicatie een reflectie op poëzie bieden, waarbij hij een toespraak van hem besprak die oorspronkelijk was opgevat als een toespraak die werd gehouden in de Clementine Hall van het Apostolisch Paleis op 27 mei 2023. Vandaag wilde hij de toen gebruikte uitdrukkingen bevestigen , door ze aan te passen in de vorm van een ‘Brief aan de dichters’. Zie Toespraak gericht tot deelnemers aan de conferentie gepromoot door “La Civiltà Cattolica” met Georgetown University.
