Toespraak van Christine Lagarde, president van de ECB, tijdens het officiële diner van Banka Slovenije in Ljubljana, Slovenië
Ljubljana, 16 oktober 2024
Het is een genoegen om hier vanavond te zijn.
Niet ver hier vandaan, verborgen in de Nationale en Universiteitsbibliotheek, liggen kopieën van de Alfabetisch en de Catechismus. Deze twee teksten, geschreven door de religieuze hervormer Primož Trubar in 1550, waren de eerste boeken die in het Sloveens werden gedrukt.[1]
In een tijd waarin Duits de taal van de heersende klassen was, speelde Trubars baanbrekende daad een belangrijke rol bij het helpen vestigen van de nationale identiteit van de Slovenen.[2]
Tegenwoordig siert zijn portret de munt van 1 euro in Slovenië, omlijst door de beroemde woorden op de munt Catechismus“Stop en besta” – “sta en verzet je.”[3]
Het is veelzeggend dat beide boeken – het ene een inleiding tot de Sloveense taal, het andere richtlijnen voor religieuze naleving – bedoeld waren om les te geven, want er is veel dat Europa We kunnen van Slovenië leren in de onzekere wereld waarmee we nu worden geconfronteerd.
De wereldorde die we kenden is aan het vervagen. Open handel wordt vervangen door gefragmenteerde handel, multilaterale regels met door de staat gesponsorde concurrentie en stabiele geopolitiek met conflicten.
Europa We hadden zwaar geïnvesteerd in de oude orde, dus deze transitie is een uitdaging voor ons. Als de meest open van de grote economieën zijn wij meer blootgesteld dan andere.
In dit nieuwe landschap moeten ook wij leren ‘vast te staan en weerstand te bieden’. En dat kunnen we doen door te putten uit twee waardevolle lessen uit Ljubljana.
Kansen in tijden van onzekerheid
De eerste les is dat onzekerheid kansen kan creëren.
Terwijl velen in Europa zich zorgen maken over de toekomst, zijn de Slovenen geen onbekende in onzekerheid.
In één generatie heeft Slovenië met succes de buitengewoon moeilijke overgang naar een planeconomie overwonnen economie naar een markteconomie. Beleidsmakers trotseerden de kansen door harde structurele hervormingen door te voeren om zich als eerste aan te sluiten bij de crisis EU en later de eurozone.
Tegenwoordig is Slovenië een succesverhaal. Het is een ontwikkelde, stabiele economie met hoge inkomens, met het hoogste BBP per hoofd van de bevolking qua koopkrachtpariteit van de Midden- en Oost-Europese landen (LMOE).
Het succes van het land is voor een groot deel te danken aan de creativiteit en kracht van de bevolking en hun aangeboren vermogen om economische keerpunten te grijpen en deze om te zetten in kansen.
Toen Slovenië bijvoorbeeld lid werd van de EU, werd het blootgesteld aan hogere niveaus van concurrentie van andere lidstaten van het economische blok.
Maar Slovenië maakte al snel gebruik van zijn geschoolde arbeidskrachten om een nieuw bedrijfsmodel te ontwikkelen dat gebaseerd was op een diepe integratie in de interne markt. Tegenwoordig heeft elke auto die in Europa wordt geproduceerd minstens één onderdeel dat in Slovenië is gemaakt.[4]
Voor Europa vertegenwoordigen de huidige veranderingen in de wereldeconomie een soortgelijk keerpunt. Maar als we het in de juiste geest benaderen, denk ik dat het een kans voor vernieuwing kan zijn.
Een minder gunstige wereldeconomie kan ons ertoe aanzetten onze binnenlandse markt te voltooien. Hevigere buitenlandse concurrentie kan ons ertoe aanzetten nieuwe technologieën te ontwikkelen. Een meer volatiele geopolitiek kan ertoe leiden dat we energiezekerder en zelfvoorzienend worden in onze toeleveringsketens.
Voor Slovenië zal de transformatie van de toeleveringsketen in de automobielsector een bijzondere uitdaging zijn. Maar de economie past zich al aan. In juli van dit jaar heeft Slovenië bijvoorbeeld een aanzienlijke investering in de binnenlandse productie van elektrische voertuigen binnengehaald.[5]
Voor veel Slovenen lijkt de stap naar een onvoorspelbare toekomst misschien een tweede natuur.
Een van zijn beroemdste schilderijen, ‘De zaaier’, is hier te zien in de National Gallery. Het schilderij, waarop een landarbeider bij zonsopgang hard werkt en zaden in een veld zaait, vertegenwoordigt de vastberaden vastberadenheid van de Slovenen in tijden van onzekerheid.
De rest van ons in Europa zal in de onzekere tijden die voor ons liggen op dit voorbeeld moeten voortbouwen. Als we dat doen, kunnen we onzekerheid ook omzetten in kansen.
Het belang van het delen van de voordelen van verandering
De tweede les uit Slovenië is dat de voordelen van verandering breder kunnen – en moeten – worden gedeeld.
Het pad van de Europese vernieuwing is onlosmakelijk verbonden met nieuwe technologieën, vooral met de digitalisering. Maar nieuwe technologieën kunnen soms leiden tot ongelijke resultaten op de arbeidsmarkt.
Slovenië heeft de afgelopen twintig jaar opmerkelijke technologische veranderingen ondergaan. Tegenwoordig ligt het digitale ontwikkelingsniveau van het land 7% boven het LMOE-gemiddelde en kan het op bepaalde gebieden concurreren met enkele van de meest digitaal ontwikkelde EU-landen.[6]
De Sloveense Gini-coëfficiënt – een maatstaf voor de inkomensongelijkheid – is echter de op een na laagste in de OESO.[7] Het land profiteert ook van een hoog niveau van gendergelijkheid. De arbeidsparticipatie van vrouwen is hoger dan het EU-gemiddelde en vrijwel gelijk aan die van mannen.[8]
Velen in Europa maken zich zorgen over de uitdagingen die voor ons liggen, zoals de effecten van kunstmatige intelligentie op sociale inclusie. Maar we moeten ons laten inspireren door het voorbeeld van Slovenië.
Met de juiste aanpak kunnen we vooruitgang boeken en technologisch geavanceerder worden, terwijl we ervoor zorgen dat iedereen de vruchten kan plukken.
En als iedereen ervan profiteert, profiteert Europa ook. Meer dan driekwart van de Sloveense burgers voelt zich verbonden met Europa, en bijna twee derde identificeert zich als Sloveens en Europees, een niveau dat ruim boven hun respectieve EU-gemiddelden ligt.[9]
Conclusie
Laat me concluderen.
In de onzekere wereld van vandaag moet Europa leren ‘vast te staan en weerstand te bieden’. En u kunt dit doen door naar Slovenië te kijken als een voorbeeld van hoe u de uitdagingen kunt overwinnen die op uw pad komen.
Ten eerste moeten we hard werken om de zaden van succes te zaaien. En dan, zoals volkszanger Vlado Kreslin zingt: “alles is mogelijk” – “alles is mogelijk.”
Bedankt.
Eerder gepubliceerd in The European Times.
