Waar dient het Internationaal Gerechtshof voor en hoe werkt het?
Het ICJ, gevestigd in het Vredespaleis in Den Haag, een stad in Nederland, werd in 1945 opgericht als een manier om geschillen tussen landen op te lossen. Het Hof geeft ook adviezen over juridische kwesties die door andere bevoegde VN-organen aan het Hof worden voorgelegd.
Het ICJ, algemeen bekend als het ‘Wereldgerechtshof’, is een van de zes ‘hoofdorganen’ van de Verenigde Naties, op hetzelfde niveau als de Algemene Vergadering, de Veiligheidsraad, de Economische en Sociale Raad (ECOSOC), de Raad van Trusteeship en de secretaris, en de enige die niet in New York is gevestigd.
In tegenstelling tot het Hof van Justitie van de Europese Unie is het Internationaal Gerechtshof geen hooggerechtshof waar de nationale rechtbanken een beroep op kunnen doen: het kan een geschil alleen behandelen als een of meer staten daarom verzoeken.
Het Hof bestaat uit vijftien rechters, die allemaal door de Algemene Vergadering en de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties voor een termijn van negen jaar worden gekozen. Elke drie jaar worden er verkiezingen gehouden voor een derde van de zetels. Aftredende rechters zijn herkiesbaar. De leden van het Hof vertegenwoordigen niet hun regeringen, maar zijn onafhankelijke magistraten, en er is slechts één rechter van welke nationaliteit dan ook in het Hof.
Er worden zaken geopend waarbij de partijen pleidooien presenteren en uitwisselen met een gedetailleerde uiteenzetting van de feitelijke en juridische punten waarop elke partij zich beroept, en een mondelinge fase bestaande uit openbare hoorzittingen waarin agenten en advocaten zich tot de rechtbank wenden.
De betrokken landen benoemen een agent om hun zaak te verdedigen, iemand die dezelfde rechten en plichten heeft als een advocaat bij een nationale rechtbank. Soms kan een prominente politicus zijn of haar land verdedigen, zoals in de zaak Gambia/Myanmar uit 2020 (zie hieronder).
Na deze fase beraadslagen de juryleden op camera (privé, achter gesloten deuren), en dan doet het Hof uitspraak. De tijd die dit kost kan variëren van enkele weken tot meerdere jaren.
Het Internationale Gerechtshof (ICJ) doet uitspraak in een zaak waarbij de Verenigde Staten en Iran betrokken zijn in 2019.
Waarom is het Internationaal Gerechtshof belangrijk?
Het ICJ is het enige internationale gerechtshof dat geschillen tussen de 193 lidstaten van de VN beslecht. Dit betekent dat het een belangrijke bijdrage levert aan de mondiale vrede en veiligheid, en landen een manier biedt om problemen op te lossen zonder hun toevlucht te nemen tot conflicten.
Welke soorten zaken worden bij het Hof aanhangig gemaakt?
Het Hof kan uitspraak doen in twee soorten zaken: “controversiële zaken” zijn juridische geschillen tussen staten; en “adviesprocedures” zijn verzoeken om advies over juridische zaken die ernaar worden verwezen door organen van de Verenigde Naties en bepaalde gespecialiseerde organisaties.
De zaak die Zuid-Afrika op 29 december vorig jaar tegen Israël heeft aangespannen, is de eerste keer dat een controversiële zaak tegen Israël voor het Internationaal Gerechtshof is gebracht (uit een advies uit 2004 bleek dat de bouw van de muur die Israël in het bezette Palestijnse gebied heeft gebouwd, inclusief in en rond Oost-Jeruzalem, en het daarmee geassocieerde regime, is in strijd met het internationaal recht).
Zuid-Afrika beweert dat “Israëls handelen en nalaten … een genocidaal karakter heeft, omdat ze worden gepleegd met de specifiek vereiste bedoeling … om de Palestijnen in Gaza te vernietigen als onderdeel van de bredere Palestijnse nationale, raciale en etnische groep.”
Zuid-Afrika probeert de jurisdictie van het Hof te baseren op het VN-Genocideverdrag uit 1948, dat beide landen hebben ondertekend. Israël wijst de beschuldigingen van de hand.
Aung San Suu Kyi verschijnt op 11 december 2019 voor het Internationale Gerechtshof van de VN (ICJ).
Een andere relatief recente zaak die internationale aandacht trok, betrof een uitspraak tegen Myanmar in januari 2020, waarbij het land werd bevolen zijn Rohingya-minderheidsbevolking te beschermen en de vernietiging van bewijsmateriaal in verband met beschuldigingen van genocide. Die zaak, die door Gambia was aangespannen, werd benadrukt door de verschijning van Aung San Suu Kyi, de toenmalige feitelijke leider van Myanmar, in Den Haag om haar land te verdedigen.
Met betrekking tot “adviesprocedures” verzocht de Algemene Vergadering op 20 januari 2023 om een advies van het Hof over “Israëlische praktijken die de mensenrechten van het Palestijnse volk in de bezette Palestijnse gebieden, inclusief Oost-Jeruzalem, aantasten.”
In maart 2023 nam de Algemene Vergadering van de VN een resolutie aan waarin de rechtbank werd gevraagd een advies uit te brengen over de verplichtingen van staten met betrekking tot klimaatverandering, en de meeste sprekers in het daaropvolgende debat prezen deze stap als een mijlpaal in hun decennialange strijd. voor klimaatrechtvaardigheid. Beide overlegprocedures zijn lopende.
Wie kan een zaak aanhangig maken bij de rechtbank?
Elke lidstaat kan elke andere lidstaat aanklagen, ongeacht of deze al dan niet rechtstreeks in conflict is, wanneer het gemeenschappelijk belang van de internationale gemeenschap op het spel staat.
In het geval van Gambia versus Myanmar Gambia werd bijvoorbeeld niet rechtstreeks getroffen door de beschuldigingen van genocide tegen Myanmar, maar dat weerhield het land er niet van om namens de Organisatie voor Islamitische Samenwerking actie te ondernemen.
In het kleine dorpje Hroza, in het oosten van Oekraïne, kwamen burgers om het leven na een aanval.
Wat zijn de gevolgen van een uitspraak van de rechter?
De uitspraken van het ICJ zijn definitief en er is geen mogelijkheid tot beroep.
Het is aan de betrokken staten om de uitspraken van het Hof in hun nationale rechtsgebieden ten uitvoer te leggen en, in de meeste gevallen, hun verplichtingen uit hoofde van het internationaal recht na te komen.
Als een land zijn verplichtingen uit hoofde van een uitspraak niet nakomt, is het enige wat hij kan doen een beroep doen op de Veiligheidsraad, die volgens het Handvest van de Verenigde Naties over een resolutie kan stemmen. Dit gebeurde in een zaak die Nicaragua in 1984 tegen de Verenigde Staten had aangespannen, waarin herstelbetalingen werden geëist voor Amerikaanse steun aan Contra-rebellen.
Het ICJ oordeelde in het voordeel van Nicaragua, maar de Verenigde Staten weigerden de uitspraak te aanvaarden. Nicaragua legde de zaak vervolgens voor aan de Veiligheidsraad, waar de Verenigde Staten een veto uitten over een relevante resolutie.
Waarin verschilt het ICJ van het ICC?
Er bestaat regelmatig verwarring tussen het Internationaal Strafhof (ICC) en het Internationaal Gerechtshof (ICJ).
De eenvoudigste manier om het verschil uit te leggen is dat bij zaken van het Internationaal Gerechtshof landen betrokken zijn, en dat het Internationaal Strafhof een land is overtreder rechtbank, die zaken aanhangig maakt tegen mensen wegens oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid.
Bovendien is het ICC, hoewel het een orgaan is van de Verenigde Naties, juridisch onafhankelijk van de Verenigde Naties (hoewel het wordt gesteund door de Algemene Vergadering).
Hoewel niet alle 193 VN-lidstaten partij zijn bij het ICC, kan het ICC onderzoeken initiëren en zaken openen die verband houden met vermeende misdaden gepleegd op het grondgebied of door een onderdaan van een staat die partij is bij het ICC of een staat die zijn jurisdictie heeft aanvaard.
Er zijn zaken behandeld en er zijn beslissingen genomen over een reeks schendingen, van het gebruik van verkrachting als oorlogswapen tot de rekrutering van kinderen als strijders.
Voor Een terugblik op de geboorte van het Internationaal Gerechtshof. en de cruciale rol die het speelt in het werk van de Verenigde Naties, bekijk vandaag onze onlangs vrijgegeven VN-video, onderdeel van onze wekelijkse Stories from the UN Archive-serie.
