Uit het CMC 2023-rapport blijkt dat in 2022 1.172 mensen zijn omgekomen of gewond zijn geraakt, wat het hoogste aantal is sinds het begin van de periodieke rapportage in 2010.
In een gesprek met verslaggevers in Genève benadrukte Mary Wareham, directeur van de Mensenrechtenverdediging, dat 95 procent van de gerapporteerde slachtoffers burgers waren.
“Het is onaanvaardbaar dat burgers nog steeds worden gedood en gewond door clustermunitie, vijftien jaar nadat deze wapens werden verboden”, zei hij.
Clusterbommen zijn wapens die zijn ontworpen om over grote gebieden te worden verspreid en enkele honderden ‘minibommen’ bevatten die submunitie worden genoemd. Omdat ze geen onderscheid maken tussen burgers, civiele objecten en militaire doelen, zijn clusterbommen in strijd met de normen van het internationaal humanitair recht.
Conventie mijlpaal
Het verdrag dat wapens verbiedt. Het werd voor het eerst overeengekomen in mei 2008 en trad in werking op 1 augustus 2010. Het verdrag verbiedt elk gebruik, de aanleg van voorraden, de productie en de overdracht van clustermunitie, voornamelijk vanwege de willekeurige schade die ze aan burgers toebrengen.
De mondiale steun voor het verdrag heeft “een goede reputatie”, zegt Mary Wareham, directeur van Human Rights Arms Advocacy, waarbij 112 landen nu gebonden zijn aan de bepalingen ervan en nog eens 12 ondertekenaars.
Andere positieve ontwikkelingen zijn onder meer de toetreding van Zuid-Soedan tot het verdrag op 3 augustus, terwijl Nigeria het op 28 februari ratificeerde, aldus de auteurs van het rapport.
Sinds de goedkeuring van het verdrag in 2008 zijn er geen bevestigde rapporten of beschuldigingen geweest van nieuw gebruik, productie of overdracht van clustermunitie door staten die partij zijn bij het internationale verdrag.
Mevrouw Wareham benadrukte dat het grootste obstakel voor de uitroeiing “de regeringen zijn die niet bereid zijn zich aan dit Verdrag te houden en die de beginselen ervan ondermijnen door het gebruik en de overdracht van deze wapens”.
Hij benadrukte ook de inspanningen van het maatschappelijk middenveld om de overdracht van voorraden clustermunitie van de Verenigde Staten naar Oekraïne te voorkomen.
“We waren ontsteld door dat besluit, we hebben achter de schermen gevochten gedurende het jaar voorafgaand aan dit besluit”, zei mevrouw Wareham. « Clustermunitie is nu overgedragen… Er kan geen sprake zijn van verantwoord gebruik van clustermunitie. »
Feiten en cijfers
Volgens het VN-rapport werden in 2022 987 mensen gedood of direct gewond geraakt bij aanvallen met clustermunitie. Dit cijfer is vergelijkbaar met het voorgaande jaar, waarin nergens ter wereld slachtoffers vielen bij aanvallen met clustermunitie.
De overgrote meerderheid van deze slachtoffers viel in Oekraïne, waar bij de aanslagen minstens 890 mensen, voornamelijk burgers, omkwamen of gewond raakten. Het rapport benadrukt dat Rusland sinds de invasie van februari 2022 herhaaldelijk clustermunitie in Oekraïne heeft gebruikt en dat Oekraïne zelf dergelijke wapens ook heeft gebruikt, zij het in mindere mate.
Bovendien bleken regeringstroepen in Syrië en Myanmar in 2022 clustermunitie te hebben gebruikt. Dit is het eerste jaar dat in Myanmar melding wordt gemaakt van het gebruik van dodelijke wapens. Geen van deze landen heeft het verdrag uit 2008 dat clustermunitie verbiedt, ondertekend of geratificeerd.
Gevolgen op lange termijn
Clustermunitie vormt op de lange termijn ernstige risico’s voor gemeenschappen. Tot 40 procent ontploft naar verluidt niet bij een botsing, waardoor tientallen jaren van intermitterende ontploffingen mogelijk zijn.
De auteurs van het rapport waarschuwden voor de gevaren die ontstaan als de oorlog eindigt en de gemeenschappen weer ‘normaal’ worden, wat vaak resulteert in het opduiken van niet-geëxplodeerde stoffelijke resten.
Volgens Paul Holtom, hoofd van het conventionele wapen- en munitieprogramma van het United Nations Disarmament Research Institute, zijn in Oekraïne, Syrië, Myanmar, Azerbeidzjan, Irak, Laos, Libanon en Jemen minstens 185 mensen gedood of gewond geraakt door resten van clustermunitie. 2022. .
Verwoestend voor kinderen
Loren Persi, redacteur van het rapport, zei dat “deze overblijfselen bijzonder verwoestend zijn voor kinderen”, die in 2022 verantwoordelijk waren voor 71 procent van de resterende slachtoffers.
Jonge mensen voelen zich vaak aangetrokken tot wapens die vaak vallen “in gebieden waar kinderen spelen of werken om dieren van de velden te verwijderen”, zei Persi, die het belang benadrukte van onderwijs en het vergroten van het bewustzijn over de gevaren van munitie.
De auteurs van het rapport drongen er ook op aan dat regeringen samen zouden moeten komen om elk gebruik van clustermunitie te veroordelen en zich aan te sluiten bij een mondiaal verbod op deze wapens.
Tot op heden “zijn 124 landen erin geslaagd te leven zonder clustermunitie in hun arsenalen, door deze te gebruiken en alternatieve wapens, middelen en methoden van oorlogvoering te gebruiken”, aldus mevrouw Wareham.
De Cluster Munitions Monitor is een maatschappelijke groep waarvan het United Nations Institute for Disarmament Research partner is. Het is het officiële monitoringregime van het Mijnverbodverdrag en de Conventie over Clustermunitie.
