Europa wordt geconfronteerd grote uitdagingen bij het beheer van gebruikt textiel, die tegen 2025 apart moeten worden ingezameld in de EU. Aangezien de hergebruik- en recyclingcapaciteit in Europa beperkt is, wordt een groot deel van de afgedankte en gedoneerde kleding en andere textielproducten geëxporteerd naar Afrika en Azië. De algemene perceptie van het publiek dat donaties van gebruikte kleding in die regio’s altijd nuttig zijn, komt niet overeen met de realiteit. Eenmaal geëxporteerd, is het lot van gebruikt textiel vaak onzeker, volgens de EEA-briefing waarin wordt gekeken naar de patronen van en trends in de uitvoer van de EU van gebruikt textiel van 2000 tot 2019.
Volgens geanalyseerde gegevens van de Verenigde Naties is de EU-export van textiel toegenomen en verschoven van hoofdzakelijk Afrikaanse bestemmingen naar zowel Afrika als Azië. De briefing laat ook zien hoe sommige uitdagingen in verband met deze export worden aangepakt in huidig en voorgesteld EU-beleid. In de EU-strategie voor duurzaam en circulair textielgepubliceerd in maart 2022, wordt specifiek gewezen op de noodzaak om de uitdagingen van de export aan te pakken.
Belangrijkste bevindingen:
- De hoeveelheid gebruikt textiel die uit de EU wordt geëxporteerd, is gestegen verdrievoudigd in de afgelopen twee decennia van iets meer dan 550.000 ton in 2000 naar bijna 1,7 miljoen ton in 2019.
- De hoeveelheid gebruikt textiel die in 2019 werd geëxporteerd was gemiddeld 3,8 kilogram per persoon, of 25% van de ongeveer 15 kg textiel geconsumeerd elk jaar in de EU.
- 2019, 46% van het gebruikte textiel dat uit de EU werd geëxporteerd, is in terechtgekomen Afrika. Het textiel gaat voornamelijk naar lokaal hergebruik omdat er vanuit Europa vraag is naar goedkope, gebruikte kleding. Wat niet geschikt is voor hergebruik, komt meestal terecht op open stortplaatsen en informele afvalstromen.
- 2019, 41% van het gebruikte textiel dat uit de EU werd geëxporteerd, is in terechtgekomen Azië. Het grootste deel van dit textiel gaat naar speciale economische zones waar het wordt gesorteerd en verwerkt. Het gebruikte textiel wordt vervolgens grotendeels gedowncycled tot industriële vodden of vulling, of opnieuw geëxporteerd voor recycling in andere Aziatische landen of voor hergebruik in Afrika. Textiel dat niet kan worden gerecycled of opnieuw geëxporteerd, komt waarschijnlijk op stortplaatsen terecht.
Biobased vezelproducten: bieden ze een ‘groener’ alternatief?
Biobased vezels die worden gebruikt in kleding en andere textielproducten worden vaak gezien als duurzamere alternatieven, maar een nieuw technisch rapport door het European Topic Centre of Circular Economy and Resource Use van het EEA toont aan dat dit beeld enige voorzichtigheid vereist.
Terwijl biobased vezels potentieel bieden om weg te blijven van synthetisch textiel gemaakt van kunststoffen (voornamelijk afkomstig van olie en gas), veroorzaken ze andere milieudruk, inclusief water- en landgebruik in verband met landbouwactiviteiten, ontbossing en vezelverwerking. Bovendien benadrukt het rapport dat hun biogebaseerde oorsprong hen niet bevrijdt van milieuzorgen in verband met microvezels, afval en recycleerbaarheid.
