De oecumenische patriarch Bartholomeus en patriarch Theodore van Alexandrië namen via een videoverbinding deel aan het werk van de ronde tafel en de discussie werd bijgewoond door de Australische aartsbisschop Macarius, de metropoliet Gregorius van Kameroen, Chrysostomus van Messinia, Gabriël van Nieuw-Ionië en Hieronymus van Laris, de voormalig vicepremier en hoogleraar staatsrecht Evangelos Venizelos, samen met de journalisten Maria Antoniadou, Nikola Vafiadis, Adamantia Lellou en anderen.
De Kameroense metropoliet Grigory gaf details over de werking van de « Russische exarchie » in Afrika, die door Moskou was georganiseerd als strafmaatregel vanwege de erkenning van Oekraïense autocefalie door de patriarch van Alexandrië. De Metropolitan definieerde deze activiteit op het Afrikaanse continent als destructief voor de Kerk: “Rusland heeft ervaring in Afrika. Het is de grootste wapenleverancier van het continent en levert onofficieel rebellengroepen. Er zijn officiële banden met de autoriteiten en onofficieel met de onderwereld. Wat er met de kerk gebeurt, is een politiek spel. Toen de Russen kwamen, deden ze drie dingen: ze boden geld aan, ze spraken zich uit tegen de Grieken en ze promootten het idee van priesters die zonder bisschoppen dienen. Dit is iets unieks in de kerktraditie! Ze laten degenen die naar het zogenaamde Russische exarchaat gaan zweren dat ze bewust zonder bisschop zullen werken en hun plichten zullen vervullen. Hun doel is om alles kapot te maken. Niet om iets nieuws te creëren. Ze hebben de lokale bevolking veel beloofd, maar weinig waargemaakt. Dit is allemaal al vele malen geprobeerd en toegepast”.
Op zijn beurt benadrukte patriarch Bartholomeus de niet-orthodoxe ecclesiologie die door het Patriarchaat van Moskou werd gepropageerd. Hier is zijn volledige Roundtable-speech:
« Het is mij een genoegen om de deelnemers aan dit interessante evenement toe te spreken over het onderwerp: « Oekraïne: autocefalie en de oorlog die de wereld veranderde. » Ik wil er vanaf het allereerste begin op wijzen dat de toekenning van de autocefale status aan de kerk in Oekraïne, die in de geest van de canonieke traditie de kerkelijke aangelegenheden in dit land « veranderde », geen direct of indirect verband houdt met de geopolitieke feiten en met de ontoelaatbare invasie van de Russische Federatie in Oekraïne, die werkelijk « de wereld op tragische wijze heeft veranderd », met onnoemelijk veel leed en verschrikkelijke catastrofes tot gevolg. De leiding van de Russische kerk verbindt deze oorlog kunstmatig met de Oekraïense autocefalie om haar verantwoordelijkheid, foutieve kerkelijke acties en enorme ambities te verbergen. Zij is het die de kloof tussen Oekraïners en Russen vergroot, niet de autocefalie die door het Oecumenisch Patriarchaat wordt verleend, waarvoor we vooral werden gedreven door pastorale zorg voor Gods volk dat daar lijdt. De reactie van de leiding van de Russische kerk tegen autocefalie heeft geen pastorale of kerkelijke gronden, maar komt voort uit een atavistisch syndroom van opdringen aan het Oekraïense volk en het ontbreken van een gezond kerkelijk bewustzijn.
De Heilige Grote Kerk van Christus reikte naar Moskou voor samenwerking om in de geest van liefde en op basis van de kanunniken een uitweg te vinden uit de impasse in het kerkelijk probleem van Oekraïne, maar deze pogingen mislukten door de schuld van de Russische kant. Moskou zwijgt hier om begrijpelijke redenen over. Helaas, nadat ons patriarchaat de Oekraïense autocefalie heeft verleend, stellen sommige orthodoxe kerkelijke kringen voor om een synaxis (vergadering) van orthodoxe superieuren bijeen te roepen over een kwestie die al definitief is beslist op basis van de orthodoxe canonieke traditie en de lang bestaande kerkelijke praktijk. In plaats van te pleiten voor een pan-orthodoxe synaxis, zouden de orthodoxe kerken de Oekraïense autocefalie zo snel mogelijk moeten erkennen, in navolging van de Griekse Kerk, het Patriarchaat van Alexandrië en de Kerk van Cyprus.
Ondertussen blijft Moskou sociale netwerken en het internet gebruiken als een middel, maar niet alleen, om onze nederigheid te beledigen, en onaanvaardbare pogingen te ondernemen om het Oecumenisch Patriarchaat op alle niveaus schade toe te brengen en in diskrediet te brengen om noodsituaties te creëren die kunnen worden gebruikt in zijn eigen belang. We hebben het al bij andere gelegenheden genoemd: de leiding van de Moskouse Kerk probeert een nieuwe ecclesiologie op te leggen die de gevestigde canonieke orde opheft op basis van zogenaamd nieuwe feiten. Ze moet echter begrijpen dat het Oecumenisch Patriarchaat de enige garantie is voor de eenheid van de orthodoxie. “Zonder het Oecumenisch Patriarchaat,” schrijft Zijne Eminentie Metropolitan John of Pergamum, “zal de orthodoxie vervallen in de wervelwind van nationalisme, verheerlijking van het verleden, introspectie van zelfgenoegzaamheid, minachting voor de moderne wereld.”
Bijvoorbeeld, het veranderen van de eucharistie in een instrument om sommige doelen te bereiken, laat zien dat de kerk in Moskou de kwintessens, de kern van het kerkelijk leven, ondergeschikt maakt aan haar onethische plannen. Misschien is dit haar onvergeeflijke zonde tegen de Heilige Geest. Hij drong aan op het bijeenroepen van een « broederlijke bijeenkomst » in Amman, waarbij hij de kanunniken van de kerk omzeilde, maar zonder succes. En nu blijft hij het Oecumenisch Patriarchaat ervan beschuldigen verantwoordelijk te zijn voor de spanningen in de orthodoxe betrekkingen, terwijl het tegelijkertijd de Kerk van Moskou is die, naast ons Patriarchaat, de gemeenschap heeft verbroken met de drie autocefale kerken die de Oekraïense autocefalie erkenden. . Zij is het die illegaal de jurisdictie van het Patriarchaat van Alexandrië is binnengetreden en overal ter wereld onrust en spanning heeft veroorzaakt, waardoor het imago van de orthodoxie in de ogen van de rest van het christendom in gevaar is gebracht.
De leiding van de Russische Kerk is van mening dat de tussenkomst van het Oecumenisch Patriarchaat in de Oekraïense zaak heeft geleid tot een schisma in de orthodoxie. Voor ons is de discussie over een schisma in de orthodoxie vanwege Oekraïense autocefalie onhoudbaar. De toekenning en erkenning van de autocefalie van de kerk van Oekraïne levert een belangrijke bijdrage aan de eenheid van de orthodoxie, aangezien het een praktische uitdrukking is van de orthodoxe ecclesiologie, de relevante beslissingen van de oecumenische concilies en de kerkpraktijk door de eeuwen heen. Het zijn de acties van de Russische Kerk die de eenheid van de orthodoxie bedreigen, niet de reactie van het Oecumenisch Patriarchaat op de eis van Oekraïens-Orthodoxe Christenen om terug te keren naar canoniciteit en autocefalie.
In antwoord op de beschuldigingen van de leiding van de Moskouse Kerk, willen we benadrukken dat het de Moskouse Kerk is die “pauselijke” aanspraken heeft, niet het Oecumenisch Patriarchaat. Moskou erkent niet het recht van het orthodoxe volk van Oekraïne om zijn eigen autocefale kerk te hebben, omdat het deze wil controleren. Hij wil van de Orthodoxe Kerk een confederatie van kerken maken om later een leidende rol op te eisen in de “nieuwe Orthodoxe orde”. We zijn er zeker van dat al deze dingen – de invasie van Oekraïne, de onaanvaardbare houding van de leiding van de Kerk van Moskou tegenover de broedermoordoorlog en in het algemeen haar ronduit arrogante en hegemoniale mentaliteit – eens te meer de centrale rol van het Oecumenisch Patriarchaat in de Orthodoxe wereld.
Ons patriarchaat verleende de Kerk van Oekraïne de autocefale status met als motief en doel de canonieke orde te herstellen, het kerkelijk leven te normaliseren en de pan-orthodoxe eenheid te bevorderen. Ze kwam tussenbeide, zoals ze in het verleden heeft gedaan, om een al lang bestaand probleem op te lossen dat door de Russische kerk was gecreëerd nadat ze alle opties voor een dialoog met haar had uitgeput. De Kerk van Moskou wilde de canonieke anomalie in Oekraïne behouden voor haar eigen voordeel, zonder rekening te houden met het lijden van het Oekraïense volk. De waarheid is dat de Russische kerkleiding niet geïnteresseerd is in de eenheid van de orthodoxie op ecclesiologische basis, maar de kerk als een seculiere instelling ziet en de principes van het nationalisme in de orthodoxie wil doordringen. Het is om deze reden dat we volhouden dat de toekenning van autocefalie aan de Kerk van Oekraïne de enige juiste kerkelijke beslissing was.
Oekraïense autocefalie is een voldongen feit dat geen geschillen, geen propaganda, druk, oorlog of wat dan ook kan annuleren. De tomos werd voor God en de kerk gegeven, zoals het door de moederkerk in Constantinopel aan de andere kerken werd gegeven. Helaas wordt dit in veel kringen vergeten, soms bewust. De Kerk van Moskou verwerpt niet alleen de historische feiten, namelijk dat zij de eerste was die autocefalie en patriarchale waardigheid ontving van de moederkerk in Constantinopel, maar zelfs vandaag streeft zij meedogenloos naar moedermoord…
We zijn allemaal getuige geweest van de tragedie en de humanitaire ramp die zich nu precies elf maanden op Oekraïense bodem afspeelt, met onberekenbare gevolgen voor de lijdende bevolking van Oekraïne, voor het Europese continent en voor de hele wereld. Er moet onmiddellijk een staakt-het-vuren komen en er moet een oprechte dialoog op gang worden gebracht om tot een oplossing te komen die gebaseerd is op de beginselen van het internationaal recht.
We roepen de orthodoxe autocefale kerken die dit nog niet hebben gedaan op om door te gaan met de erkenning van de autocefale kerk van Oekraïne, en door dit besluit ook hun steun uit te spreken voor het volk van Oekraïne; en het leiderschap van de Moskouse Kerk moet nederig om genade en vergeving vragen aan de Heer van de Kerk voor het lijden dat het de orthodoxie heeft veroorzaakt en nog steeds veroorzaakt.
Aan het einde van onze toespraak keren we terug naar de vraag waarmee we begonnen: de insinuaties van een verband tussen de Russische invasie van een onafhankelijk en soeverein Oekraïne en de autocefalie verleend door het Oecumenisch Patriarchaat zijn het product van een zieke verbeelding vermengd met vele andere nepnieuws om de misdaad te verdoezelen die vandaag in Oekraïne wordt gepleegd.
Het Oekraïense volk weet dat de oncontroleerbare staat van kerkelijke aangelegenheden in hun land vóór de toekenning van autocefalie werd gecreëerd en gehandhaafd door de Russische kerk om controle te hebben over de gebeurtenissen, waarbij het principe van « verdeel en heers » werd toegepast.
Het Oekraïens-orthodoxe volk zal nooit accepteren dat hun kerk ondergeschikt blijft aan het patriarchaat van Moskou, dat de bloedige invasie van hun vaderland met beide handen zegende.”
