Hun enige doel is simpelweg om kijkers een tijdje van vermaak te voorzien. Het zal je dus misschien verbazen dat volgens het laatste onderzoek je favoriete telenovela, waar je ongetwijfeld al jaren naar kijkt, behoorlijk gevaarlijk is voor je hersenen.
Dat is precies wat de Oostenrijkse neurowetenschapper Erwin Hellinger van de Universiteit van Salzburg beweert: wat er in onze hersenen gebeurt als we naar soapseries kijken, kan echt gevaarlijk zijn.
Soap-opera’s zijn series van een dramatisch type, gekenmerkt door de afwezigheid van een klassieke pauze, dat wil zeggen dat hun duur in de tijd onbeperkt is. In het begin hebben ze een overzicht van het hoofdperceel en de personages, maar na verloop van tijd vertakken de plot en personages zich in talloze subplots, waaraan voortdurend nieuwe personages worden toegevoegd, om zo de aandacht van de kijkers vast te houden en het kijkerspubliek te vergroten. . En het lijkt erg succesvol te zijn: soapseries worden in grote aantallen geproduceerd en hebben overal hoge kijkcijfers – het is een miljardenindustrie.
Hellinger beweert echter dat soapseries net zo schadelijk kunnen zijn als medicijn verslaving omdat ze « algemene apathie, prikkelbaarheid, persoonlijkheidsstoornissen en zelfs dementie » kunnen veroorzaken. Volgens hem vormen soapseries een bedreiging door de werking van ‘spiegelneuronen’, schrijft Dariknews.
In soapseries worden namelijk alle situaties extreem simplistisch en oppervlakkig gepresenteerd, en de personages worden gepresenteerd door middel van stereotypen waarmee we ons gemakkelijk kunnen identificeren. En dat is precies waar neuronen verantwoordelijk voor zijn, die essentieel zijn voor het begrijpen van gedrag en intenties en voor het aanleren van vaardigheden door imitatie. Vanwege hen beginnen de hersenen te denken dat de regels en mechanismen van fictie in werkelijkheid werken.
Iedereen weet dat we tijdens het kijken naar een film soms zo’n sterke band met een van de personages kunnen ontwikkelen dat we het gevoel hebben dat wat hem overkomt ons of een geliefde overkomt, dus we lijden met hem, haten de dader en we hoop dat hij gestraft wordt. Sommige mensen kunnen zich zozeer identificeren met film- of tv-personages dat ze erover beginnen te praten alsof ze echt zijn. Doordat het verhaal eindeloos doorgaat en zich langzaam ontvouwt, hebben we de tijd om de emoties op dezelfde manier te ervaren als de personages. Sommige mensen zijn oprecht van streek en ongelukkig als hun favoriete soap eindelijk ten einde is. Ze missen hoofdrolspelers, ze kunnen zich zelfs leeg voelen.
Spiegelneuronen zijn hiervoor verantwoordelijk. Ze kunnen ons van de werkelijkheid verwijderen en onze perceptie van de werkelijkheid vervormen. Dit soort intense emotionele betrokkenheid betekent dat onze hersenen meer van de hormonen cortisol en adrenaline produceren. Door constant met onze emoties te spelen, veroorzaken soapseries fysieke onevenwichtigheden.
Als verder bewijs van het slechte effect van soapseries op de hersenen, testen uitgevoerd door Spanje‘s Nationaal Centrum voor de Evaluatie van het Hoger Onderwijs (Ceneval) toonde aan dat jongeren die vaak naar melodramatische soapseries keken gemiddeld 12 punten lager scoorden op toelatingsexamens dan jongeren die naar andere soorten programma’s keken.
Foto door Karolina Grabowska:
