Meer specifiek werken staten die goede praktijken hebben met betrekking tot CS-participatie soepeler met verbeterde democratische processen en vice versa, terwijl staten met een lagere CS-participatie achterblijven, wat resulteert in deze significante afwezigheid van burgers in dialoog die hun functioneren beïnvloedt.
De CS kan door zijn complementaire rol ook andere machten en staatsstructuren confronteren met de echte problemen die een prioriteit zijn voor de samenleving en de mens. Een eenvoudig succesvol voorbeeld is het benadrukken van het wereldwijde probleem van klimaatverandering. De controle van andere staatsmachten is een stabiliserende factor van de rechtsstaat. Tegelijkertijd kan de CS door zijn rol de sociale rechtvaardigheid herstellen en bijdragen aan de zelfregulering van de controle van machten in een staat. In het bijzonder kan de deelname van de CS verschillende doelen hebben, zoals bijvoorbeeld als verdediger van mensenrechten en vrijheden binnen de rechtsstaat door kritiek te leveren op alle bevoegdheden binnen de CS.
Bijzonder en evenredig belangrijk is de rol van de CS in internationale organisaties, die door hun eigen operaties een rolmodel zouden moeten zijn. Ik constateer dat het VN-secretariaat, de Raad van Europa en de EU, zelfs met verschillende structuren, de CS in een voortdurende dialoog opnemen. In het geval van de OVSE, is er nog veel werk aan de winkel, aangezien er op regeringsniveau nog steeds geen compromis is over hoe de CS kan deelnemen aan haar werk. De Algemene Vergadering van de OVSE heeft een speciale vertegenwoordiger voor de CS aangesteld, die een rapport zal opstellen over de goede praktijken van de CS in de lidstaten en een mechanisme voor deelname aan de werkzaamheden van de vergadering.
Er is geen vaste en universele manier om de CS door de staten te gebruiken, wat anders van toepassing is op de deelname van de CS in hun bredere organisatie. Anderen hebben de opname van de CS in de bredere staatsstructuur geïnstitutionaliseerd, terwijl anderen dat niet hebben gedaan. Helaas krijgt de CS in sommige staten, zelfs als ze verwijzen naar de CS, in hun dagelijkse werking niet het juiste respect.
De organisatie van de CS verschilt van staat tot staat. Enkele voorbeelden van expressieve instellingen voor CS zijn de ombudsman, de Commissaris voor Wetgeving / Mensenrechten, etc. Instellingen die een andere mate van onafhankelijkheid hebben van andere staatsbevoegdheden, maar ook een andere rol hebben. Met betrekking tot het bovenstaande verschilt de uitdrukking en organisatie van de CS via NGO’s van land tot land, waar we modellen van nauwere samenwerking tussen NGO’s waarnemen, terwijl elders NGO’s onderling volledig ongecoördineerd opereren.
Daarnaast maakt digitalisering als technologische ontwikkeling de deelname van de CS veel makkelijker en financieel pijnloos. Onlinevergaderingen vergemakkelijken dialoog, discussie en overleg, vooral voor al die niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) die over beperkte financiële middelen en personele middelen beschikken. Naast het feit dat teleconferenties de kennis, relaties en samenwerkingen van CS verrijken.
Helaas zijn er veel staten die de CS zelfs vervolgen onder het mom van nationale veiligheid, misdaad, het opleggen van een noodtoestand, maar ook de instrumentatie van verschillende nationale wetten om CS-verdedigers te vervolgen. Wat dat laatste betreft, is er een bijzonder groot aantal mensen van NGO’s die na belastingcontroles of andere kleine vergrijpen worden vervolgd om te worden gechanteerd en om hun rol niet te spelen.
De ordelijke en legale activiteit van NGO’s is een noodzaak, zodat hun activiteit niet in strijd is met de rechtsstaat. De belangrijkste reden waarom een aantal NGO’s door de staten met grote voorzichtigheid wordt behandeld, is de illegaliteit van hun activiteiten. Een aantal NGO’s die betrokken zijn bij illegale economische en politieke activiteiten, hebben ertoe geleid dat staten en internationale organisaties weigeren deze te integreren in hun besluitvormingsprocessen. Zodra hun legitimiteit is geverifieerd, moet de staat de werking van NGO’s als een afzonderlijke institutionele cel van democratie volledig respecteren.
Sommige staten houden een register bij van NGO’s op basis waarvan een NGO is geregistreerd. Een aantal staten verlangt ook de opname van een gedragscode en ethiek in de statuten van NGO’s. Benadrukt moet echter worden dat de door de staten gehanteerde criteria een vergelijkend onderzoek behoeven om te bepalen of en in hoeverre er al dan niet irrationele en onnodige belemmeringen worden opgelegd bij de registratie van een NGO.
Kortom, de deelname van de CS draagt noodzakelijkerwijs bij aan de democratie en de rechtsstaat en daarmee aan de vrede. Het aspect van CS-deelname moet worden benadrukt als een prioriteit voor zowel staten als internationale organisaties. De ontwikkeling van goede praktijken voor de integratie van CS in de processen van staten en internationale organisaties is essentieel. De CS heeft immers aanzienlijke reserves aan ‘rustige’ macht die de agenda en regels van nationaal en internationaal beleid positief kunnen beïnvloeden.
