Moldavië bevindt zich op een cruciaal kruispunt nu de stembureaus vandaag zijn geopend voor een cruciaal referendum. Kiezers in het hele land hebben de taak om twee belangrijke beslissingen te nemen: bepalen wie hun volgende president wordt en beslissen of Moldavië lid moet worden van de Europese Unie (EU).
Uit huidige peilingen blijkt dat ongeveer 60% van de Moldaviërs het EU-lidmaatschap steunt; Er is echter een opkomst van minimaal 33% vereist om het referendum als geldig te beschouwen. Het potentieel voor een nieuwe toekomst is in veel regio’s voelbaar, maar er blijft scepsis bestaan.
In de hoofdstad Chisinau uitten burgers er gemengde gevoelens over EU aansluiting. ‘Niet goed’, merkte een man op, in navolging van de frustraties van degenen die al lang leven met een verslechterende infrastructuur en stagnerende ontwikkeling. “In al die jaren hebben ze niets gedaan. De wegen zijn volledig verslechterd. « Ik zie geen enkele hoop voor de toekomst », voegde hij eraan toe.
Integendeel, veel kiezers zijn van mening dat het EU-lidmaatschap de levensstandaard en de lonen zou kunnen verbeteren; kwesties die veel jonge Moldaviërs ertoe hebben aangezet betere kansen in het buitenland te zoeken. “Ik denk dat deze verkiezingen hand in hand gaan, want uiteraard zal ik de Europese weg kiezen”, zei een optimistische kiezer, die het belang onderstreepte van het verenigen van de visie van het land op zijn toekomst.
De stembureaus gingen om 7.00 uur lokale tijd open en sluiten om 21.00 uur, met de mogelijkheid van een presidentiële tweede ronde op 3 november als de zittende president Maia Sandu er niet in slaagt een absolute meerderheid te behalen. Sandu, een toegewijd pleitbezorger van het EU-lidmaatschap, krijgt te maken met concurrentie van Alexandr Stoianoglo, een voormalig procureur-generaal met pro-Russische banden, die volgens de peilingen rond de 10% zit.
Het minimumloon van Moldavië, momenteel vastgesteld op 5.000 leu (ongeveer 261 euro) per maand, behoort tot de laagste ter wereld. Europa. Uit een recente analyse van de onafhankelijke denktank Idis Viitorul blijkt dat ruim 200.000 Moldaviërs de afgelopen vier jaar het land hebben verlaten, een recordaantal. Het is alarmerend dat meer dan 40% van de Moldaviërs die in het buitenland wonen tussen de 30 en 44 jaar oud zijn, wat wijst op een mogelijke demografische verschuiving in 2030, wanneer het aantal geborenen in het buitenland groter zou kunnen zijn dan het aantal geboren in Moldavië.
“Al ongeveer twintig jaar praten we over Moldavië in de Europese Unie en nu zijn we heel dichtbij. Het is van cruciaal belang om deze kans niet te missen”, aldus president Maia Sandu, die actief heeft gepleit voor het EU-lidmaatschap. Het land kreeg in 2022 de status van EU-kandidaat, wat een cruciaal moment markeerde in zijn Europese ambities.
De schaduw van buitenlandse invloed hangt echter boven het referendum. De Moldavische autoriteiten hebben de pogingen van door Rusland gesteunde campagnes benadrukt om kiezers te demobiliseren. Uit de beschuldigingen bleek dat ongeveer 14 miljoen euro aan Russische fondsen rechtstreeks naar ongeveer 130.000 Moldaviërs werd gesluisd in een poging om stemmen tegen EU-integratie te beïnvloeden. De pro-Russische oligarch Ilan Shor, beroemd vanwege het orkestreren van door het Kremlin gesteunde operaties in Moldavië, zou zelfs financiële prikkels bieden voor anti-EU-stemmen.
In reactie hierop heeft de Moldavische premier Dorin Recean de burgers opgeroepen waakzaam te blijven tegen externe destabilisatie-inspanningen. “Het is aan jullie, beste burgers, om de aanval op de democratie te stoppen”, verklaarde hij. “Zondag moeten we kiezen: keren we terug naar het verleden of marcheren we richting een toekomst binnen de familie van beschaafde landen?”
Terwijl het land vandaag stemt, heeft de Centrale Verkiezingscommissie aangekondigd dat er in 2.221 stembureaus gestemd kan worden, waaronder 1.957 in heel Moldavië en 234 stembureaus in verschillende landen voor Moldaviërs die in het buitenland wonen.
Eerder gepubliceerd in The European Times.
