De nulla osta voor Medjugorje was mogelijk dankzij de erkenning van de positieve vruchten van de spirituele ervaring die daar werd beleefd en de pastorale benadering van de paus.
Andrea Tornielli
De officiële goedkeuring van de toewijding en spirituele ervaring die in juni 1981 in Medjugorje begon, toen zes jongens aangaven de Maagd te hebben gezien, was mogelijk dankzij de overvloedige positieve vruchten die werden waargenomen in deze parochie die elk jaar door meer dan een miljoen mensen werd bezocht over de hele wereld: pelgrimstochten, bekeringen, terugkeer naar de sacramenten, huwelijken in crisis die opnieuw worden opgebouwd. Dit zijn de elementen waar paus Franciscus altijd naar heeft gekeken sinds hij bisschop in Argentinië was: de volksvroomheid die zoveel mensen naar heiligdommen beweegt, moet worden begeleid, waar nodig gecorrigeerd, maar niet onderdrukt. Bij het beoordelen van veronderstelde bovennatuurlijke verschijnselen moet men altijd nauwkeurig naar de geestelijke vruchten kijken. Het komt overeen met deze visie van de opvolger van Petrus om, dankzij de nieuwe normen die afgelopen mei zijn gepubliceerd, het oordeel van de Kerk te hebben gescheiden van de meest rigoureuze verklaring van bovennatuurlijkheid. Dit laatste kan blijven bestaan, maar het is niet langer nodig om te wachten tot erediensten, devoties en pelgrimstochten worden toegestaan, als er geen sprake is van bedrog of verborgen belangen, als de boodschappen orthodox zijn en er vooral veel positieve ervaringen zijn.
Dankzij het herdershart van Franciscus kwam zo de uitspraak over een van de meest bekende en controversiële Mariaverschijningen van de vorige eeuw tot stand. Een beslissing die niet verrast. Afgelopen mei had kardinaal Fernández al in antwoord op een vraag over Medjugorje gezegd: “Met deze normen denken we dat het gemakkelijker zal zijn om verder te gaan en tot een conclusie te komen.” En dit is geen ongekende benadering, zoals blijkt uit de woorden die de toenmalige kardinaal Ratzinger gebruikte in het boek met interviews “Report on Faith”: “Een van onze criteria is het scheiden van het aspect van ware of vermeende ‘bovennatuurlijkheid’ van de schijn van zijn geestelijke vruchten. De pelgrimstochten van het vroege christendom waren gericht op plaatsen waarover onze moderne kritische geest soms verbijsterd zou zijn over de ‘wetenschappelijke waarheid’ van de traditie die ermee verbonden was. Dit betekent niet dat deze pelgrimstochten vruchtbaar, winstgevend en belangrijk waren voor het leven van het christelijke volk. Het probleem is niet zozeer dat van de moderne hyperkritiek (die vervolgens onder meer leidt tot een vorm van nieuwe lichtgelovigheid) als wel dat van de waardering van de vitaliteit en orthodoxie van het religieuze leven dat zich rond deze plaatsen ontwikkelt. Benedictus XVI zelf had in 2010 een commissie onder leiding van kardinaal Ruini opdracht gegeven om het fenomeen te bestuderen, en het resultaat was gunstig.
De nota met de titel “Koningin van de Vrede” erkent daarom de goedheid van de vruchten en geeft een positief algemeen oordeel over de talrijke boodschappen die in de loop der jaren met betrekking tot Medjugorje zijn verspreid, waarbij enkele problematische teksten en enkele interpretaties zijn gecorrigeerd de subjectieve invloed van helderzienden. Met betrekking tot de voormalige protagonisten van het fenomeen, die door de jaren heen het onderwerp zijn geweest van controverse en zelfs beschuldigingen, verduidelijkt het document vanaf de eerste regels dat de nulla osta geen oordeel inhoudt over hun morele leven en dat in ieder geval In dit geval vereisen geestelijke gaven ‘niet noodzakelijkerwijs de morele perfectie van de betrokken mensen om te kunnen handelen’. Tegelijkertijd betekent het feit dat nulla osta werd toegekend dat er geen bijzonder kritische of riskante aspecten, noch leugens, vervalsingen of mythomieën zijn ontdekt.
De nota van het dicasterie benadrukt de twee centrale kernen van de boodschap van Medjugorje: die van bekering en terugkeer naar God, en die van vrede. Toen het fenomeen begon en Mary zichzelf presenteerde als de ‘Koningin van de Vrede’, kon niemand zich voorstellen dat diezelfde landen het toneel zouden zijn van bloedige confrontaties. De schrijver was tijdens zijn deelname aan een pelgrimstocht diep onder de indruk van de getuigenissen van vrienden en medeburgers van de zieners: mensen die niets te maken hadden met de verschijningen en de boodschappen die, geconfronteerd met de wreedheid van de oorlog die in die landen zelfs onder buren, Zij wisten hoe ze moesten vergeven. En dankzij hun geloofservaring die verband hield met de verschijningen in Medjugorje, hadden ze zich ook verzoend met degenen die zich schuldig hadden gemaakt aan ernstig geweld tegen hun families. Een veel “wonderbaarlijker” aspect dan veel andere verschijnselen waarover gesproken wordt rond de plaatsen van de verschijningen.
De authentieke boodschap van Medjugorje zit immers in die boodschappen waarin de Maagd zichzelf relativeert en ons uitnodigt om niet achter valse profeten aan te gaan, en niet nieuwsgierig op zoek te gaan naar nieuws over ‘geheimen’ en apocalyptische voorspellingen, zoals het geval kan zijn gezien in een boodschap uit november 1982: « Ga niet op zoek naar buitengewone dingen, maar neem het Evangelie, lees het en alles zal je duidelijk worden. »
