Het nieuwe boek van jezuïet James Martin, getiteld « Lazarus, Come Out! » (Libreria Editrice Vaticana) met een voorwoord van paus Franciscus. « Op deze pagina’s – schrijft de paus – vangen we een glimp op van een waarheid van het christendom die altijd actueel en vruchtbaar is… Jezus sprak niet alleen over het eeuwige leven, maar hij gaf het ook. »
Paus Francisco
We moeten pater James Martin, wiens andere geschriften ik ook ken en waardeer, zeer dankbaar zijn voor dit nieuwe boek van hem, gewijd aan wat hij ‘het grootste wonder van Jezus’ noemt: het verhaal van de opstanding van Lazarus. Er zijn verschillende redenen om hem dankbaar te zijn, die nauw samenhangen met de manier waarop hij deze briljante, spannende en nooit voorspelbare tekst heeft geschreven.
In de eerste plaats laat pater James de bijbeltekst spreken: hij onderzoekt hem met de ogen en studie van verschillende auteurs die deze bijbelpagina grondig hebben geanalyseerd en de verschillende aspecten, de verschillende accenten en de verschillende interpretaties ervan hebben vastgelegd. Maar deze studie is altijd ‘liefdevol’, nooit afstandelijk of koel wetenschappelijk: het is de visie van iemand die verliefd is op wat het Woord van God is, het verhaal van de daden van de Zoon van God, Jezus. Bij het lezen van alle argumenten en onderzoeken van bijbelgeleerden die pater Martin vertelt, vraag ik me af in hoeverre we in staat zijn de Bijbel te benaderen met de ‘honger’ van iemand die weet dat dit woord waarlijk en effectief het Woord van God is.
Als God ‘spreekt’, zouden we elke dag moeten huiveren op onze stoelen. Omdat de Bijbel werkelijk het voedsel is dat we nodig hebben om ons leven onder ogen te zien, vertegenwoordigt hij de ‘liefdesbrief’ die God al eeuwenlang naar mannen en vrouwen van alle tijden en plaatsen stuurt. Het Woord houden, de Bijbel liefhebben, het elke dag bij ons dragen met een klein Evangelie in onze zak, misschien zelfs zoeken op onze mobiele telefoon als we een belangrijke vergadering hebben, een delicate afspraak, een moment van wanhoop… allemaal dit zal ons doen beseffen in welke mate de Schrift een levend lichaam is, een open boek, een kloppend getuigenis van een God die niet dood en begraven is in de stoffige planken van de geschiedenis, maar die altijd met ons meegaat, ook vandaag. Ook voor jou, die dit boek nu opent, geïntrigeerd door het verhaal van een verhaal dat zo velen kennen, maar dat weinigen de diepe en volledige betekenis ervan hebben begrepen.
Bovendien zien we op deze pagina’s een waarheid van het christendom die altijd actueel en vruchtbaar is: het Evangelie is eeuwig en concreet, het betreft zowel ons innerlijk leven als onze geschiedenis en het dagelijks leven. Jezus sprak niet alleen over het eeuwige leven, hij gaf het ook. Hij beperkte zich niet tot het zeggen van ‘Ik ben de opstanding’, maar hij wekte ook Lazarus, die al drie dagen dood was, op uit de dood. Het christelijk geloof is het altijd aanwezige begrip van het eeuwige en het toevallige, van hemel en aarde, van het goddelijke en het menselijke. Nooit het één zonder het ander. Als het alleen maar ‘aards’ zou zijn, wat zou het dan onderscheiden van een goede filosofie, van een gestructureerde ideologie, van een gearticuleerde gedachte die precies dat blijft, van een theorie die vreemd blijft aan tijd en geschiedenis? En als het christendom alleen maar over het ‘later’ zou gaan, alleen maar over de eeuwigheid, zou dat een verraad zijn aan de keuze die God voor eens en voor altijd heeft gemaakt door zich aan de hele mensheid toe te vertrouwen. De Heer is niet als pretentie geïncarneerd, maar heeft ervoor gekozen de menselijke geschiedenis binnen te treden, zodat de geschiedenis van de mens vormgegeven zou worden als het Koninkrijk van God, de tijd en plaats waar vrede ontkiemt, hoop en liefde leven geven
Lazarus is tenslotte ons allemaal. Pater Martín, die in dit opzicht de ignatiaanse traditie aanhangt, laat ons identificeren met het verhaal van deze vriend van Jezus. Wij zijn ook zijn vrienden, ook wij zijn soms ‘dood’ vanwege onze zonde, onze tekortkomingen en ontrouw, de ontmoediging die ons ontmoedigt en onze ziel verplettert. Maar Jezus is niet bang om contact met ons op te nemen, zelfs als we “stinken” als een dode persoon die drie dagen begraven ligt. Nee, Jezus is niet bang voor onze dood of onze zonde. Het stopt alleen voor de gesloten deur van ons hart, die deur die alleen van binnenuit opengaat en die we dubbel op slot doen als we denken dat God ons niet langer kan vergeven. En aan de andere kant, als je de gedetailleerde analyse van James Martin leest, raakt je aan de diepe betekenis van het gebaar van Jezus voor een dode persoon die ‘dood’ is, die een slechte geur afgeeft, een metafoor voor de interne verrotting die de zonde in ons leven teweegbrengt. zielen. Jezus is niet bang om de zondaar te benaderen, welke zondaar dan ook, zelfs de meest onbevreesde en brutale. Hij heeft maar één zorg: dat niemand verdwaalt, dat niemand de kans mist om de liefdevolle omhelzing van zijn Vader te voelen. Een Amerikaanse schrijver, die in 2023 stierf, heeft een bewonderenswaardige beschrijving nagelaten van wat ‘het werk van God’ is. Cormac McCarthy, romanschrijver, liet een van zijn personages in een van zijn boeken zo spreken: «Hij zei dat hij in God geloofde, hoewel hij twijfelde aan de menselijke aanspraak om Gods gedachten te kennen. Maar een God die niet in staat is om te vergeven zou niet eens God zijn. Ja, dat is het inderdaad: het is Gods taak om te vergeven.
Ten slotte deden de bladzijden van pater James Martin mij denken aan een zin van een Italiaanse bijbelgeleerde, Alberto Maggi, die, sprekend over de tekst van het wonder van Lazarus, opmerkte: «Met dit wonder heeft Jezus ons niet zozeer geleerd dat de doden opgewekt, maar veeleer dat de levenden niet sterven! Wat een prachtige definitie vol paradoxen! Natuurlijk staan de doden op, maar hoe waar is het om ons eraan te herinneren dat wij, de levenden, niet sterven! Zeker, de dood komt, de dood treft ons, niet alleen die van ons, maar vooral die van onze dierbaren en familie, die van alle mensen: hoeveel dood zien we om ons heen, onrechtvaardig en pijnlijk, omdat die wordt veroorzaakt door oorlogen, vanwege het geweld en de uitvluchten van Kaïn over Abel. Maar man en vrouw zijn voorbestemd voor de eeuwigheid.
We zijn allemaal. We zijn een halve lijn, om een geometrisch beeld te gebruiken: we hebben een startpunt, onze menselijke geboorte, maar ons leven is gewijd aan het oneindige. Ja, tot in het oneindige. En wat de Bijbel ‘eeuwig leven’ noemt, is dat leven dat ons na de dood te wachten staat en dat we hier al kunnen aanraken als we het niet leven in het egoïsme dat ons bedroefd maakt, maar in de liefde die ons hart verruimt. Wij zijn gemaakt voor de eeuwigheid. Lázaro is dankzij deze pagina’s van pater Martín onze vriend. En zijn opstanding herinnert ons eraan en getuigt ervan.
Vaticaanstad, 11 maart 2024
Onofficiële vertaling.
