Vertrekkend van de wapenstilstand pleit de Bewaarder van het Heilige Land voor een politieke oplossing voor de Israëlisch-Palestijnse kwestie: “Ik weet niet of de concrete oplossing die van de twee staten of een andere zou kunnen zijn, maar zonder enige twijfel moeten we erkennen het bestaansrecht van beide steden.
Amedeo Lomonaco – Vaticaanstad
De wapenstilstand, de vrijlating van gijzelaars en de vrijlating van Palestijnse gevangenen – vanochtend de nieuws van een nieuwe uitwisseling, na gisteren en de afgelopen dagen – zijn lichtflitsen. Het zijn stappen in een onderhandelingsproces die gepaard gaan met een bemoedigend resultaat: « het betekent dat onderhandelen mogelijk is. » Dit zei pater Francesco Patton, Custos van het Heilige Land, in een interview met Radio Vaticaan – Vatican News, die een lichtpuntje ziet in deze oorlog die op 7 oktober uitbrak en die tot nu toe het leven heeft gekost van ten minste 15 duizend mensen. « We zouden er dan voor moeten zorgen dat de wapenstilstand gehandhaafd blijft en dat alle gijzelaars worden vrijgelaten. » En bovenal”, voegt hij eraan toe, “moeten we overstappen van de taal van wapens naar die van onderhandeling.”
Een ander pad dan dat van wapens
In het pad dat tot concrete resultaten heeft geleid, zoals het staakt-het-vuren en de uitwisseling van gevangenen, ziet Patton ook ‘het belang van de internationale gemeenschap, vooral door de interventie van sommige landen.’ Men heeft gezien”, benadrukt hij, “dat het mogelijk is om “een ander pad te volgen dan dat van wapens, als de wil er is.” De oplossing, zo constateert de Custos van het Heilige Land, is niet simpelweg het vrijlaten van gijzelaars en gevangenen. Het moet bovenal politiek zijn: er moet ‘wederzijdse aanvaarding van het bestaansrecht’ van Israël en Palestina worden bereikt om ‘een staatsconfiguratie’ mogelijk te maken.
Stemmen van hoop
In een dramatisch scenario, zoals dat waarin het Midden-Oosten uiteen wordt gescheurd, is de essentiële stem, zo herinnert pater Patton zich, de humanitaire, “die van de bewustzijn mens”, omdat het “de onvergelijkbare waarde van iedere menselijke persoon” onderstreept. Zonder de geruststellende en troostende tonen van de humanitaire stem, zo benadrukt hij, kan er geen vooruitgang worden geboekt, omdat alles neerkomt op ‘berekening, belangenafweging, het gebruik van geweld’.
De rol van christenen
In het Heilige Land – zo bevestigt pater Patton – vertegenwoordigen christenen ‘op de een of andere manier het geweten’ en zijn ze ‘een brug’ tussen de twee realiteiten, omdat ze tot beide behoren: ‘We hebben christenen uit het Heilige Land in Israël, in Gaza, in de Westelijke Jordaanoever” en daarom kunnen zij “een rol spelen, ook al is deze beperkt, maar toch significant.” Het Heilige Land, zo voegt hij eraan toe, ‘heeft licht nodig, een gisting die de stem van het geweten kan verheffen, zowel in de Israëlische als de Palestijnse samenleving, waar gezaghebbende stemmen ontbreken’, niet alleen onder christenen, maar ook onder moslims, die in staat zijn ‘een pad voor te stellen dat niet alleen van gematigdheid, maar van verzoening. » Dit, zo benadrukt hij, geldt voor beide partijen.
Het doel van verzoening
Volgens Patton zal het moeilijk zijn om over verzoening te praten totdat de ‘emotionele betrokkenheid’, aangewakkerd door de oorlogsdrama’s, overwonnen is. Maar wanneer « de emotionele component rustiger is, zal het mogelijk zijn om andere soorten redeneringen te gebruiken. » Het belangrijkste, zo benadrukt hij, is dat de wapenstilstand wordt gehandhaafd, dat de gijzelaars worden vrijgelaten, dat ook de burgerbevolking van Gaza wordt gerespecteerd en dat deze tijd van wapenstilte de verschillende internationale ‘beïnvloeders’ in staat stelt hun werk voort te zetten. De hoop, legt pater Patton uit, is dat we van de wapenstilstand naar de wapenstilstand kunnen overgaan en zo snel mogelijk tot een vorm van internationale bescherming kunnen komen die de veiligheid garandeert. Daarna moeten we ook de internationale bemiddeling steunen om ‘een politieke oplossing’ te vinden, anders zal ‘dezelfde situatie’ zich in de toekomst opnieuw voordoen.
Erken het wederzijdse bestaansrecht
De afgrond van de oorlog, zo benadrukt de Bewaarder van het Heilige Land, heeft opnieuw “het onderliggende probleem” in het Midden-Oosten aan het licht gebracht: “het gebrek aan een politieke oplossing voor de Palestijnse kwestie, die zich al tientallen jaren voortsleept.” De Palestijnse kwestie hangt nauw samen met de Israëlische kwestie: we moeten komen tot ‘wederzijdse erkenning van het bestaansrecht’. En we moeten niet vergeten dat dit twee steden zijn die door de geschiedenis heen veel hebben geleden. Juist deze enorme en dramatische ‘bagage’, zo merkt hij op, moet Israëli’s en Palestijnen ‘naar de erkenning van wederzijds lijden’ leiden. De Custos van het Heilige Land herinnert zich vervolgens wat Rachel Goldberg, vertegenwoordiger van de families van de gijzelaars, zei in een interview met L’Osservatore Romano: «Wij moeten hun lijden leren erkennen en zij moeten het onze leren erkennen. Op deze manier kunnen wij een stap vooruit zetten.
Zie de waardigheid van het lijden van iemand anders
“Ik weet niet of de concrete oplossing – legt de Bewaarder van het Heilige Land uit – die van twee staten of iets anders kan zijn, maar het bestaansrecht van beide volkeren moet zeker worden erkend” en er moet van de kant van beiden sprake zijn van « erkenning van de ander, van het recht op het bestaan van de ander, de erkenning van het lijden van de ander. En ook ‘de erkenning van de waardigheid van het lijden van de ander’. Het focussen op het eigen lijden zal alleen maar leiden tot ‘verdere verharding’.
