De vierde jaarlijkse ministeriële conferentie over vrijheid van religie of levensovertuiging (FoRB) werd gehouden in Londen na een sterke impuls bewust maken van en actie ondernemen tegen de vele overtredingen tegen VGV over de hele wereld.
Dit initiatief werd voor het eerst gehouden in Washington DC en op instigatie van de Amerikaanse regering in 2018, en vervolgens opnieuw in Washington DC in 2019. Lockdowns annuleerden de conferentie van 2020 terwijl de conferentie van 2021, georganiseerd door Polen, virtueel was.
Een van de meest opvallende aspecten van dit initiatief is dat it probeert in te gaan tegen de stroom van politieke belangen die voornamelijk worden gedreven door economische factoren – wat deze beraadslagingen zeker op gang brengt een hogere ethische grond.
Dat de Britse regering dit initiatief heeft omarmd en zo’n grote conferentie heeft gehouden – waarbij ze het geheel heeft overgenomen QE II Conferentiecentrum twee dagen in Londen – is duidelijk een verbintenis tot VGV. Tegenwoordig verkeert de staat van godsdienstvrijheid in veel delen van de wereld in een behoorlijk slechte staat.
Van China tot Rusland, van Nigeria tot India en Pakistan vinden we mensenrechten misbruik gebaseerd op religieuze discriminatie, gaande van verkrachting en moord tot orgaanoogst en het uitbannen van onschuldige religieuze groeperingen.
De twee dagen van de conferentie werden samen met vele andere aanvullende ‘nevenevenementen’ in het parlement, overheidsgebouwen en andere rond Londen en het VK gehouden met de bedoeling om de vaak flagrante schendingen en onderdrukking van dit essentiële mensenrecht onder de aandacht te brengen.
Zal dit leiden tot betere omstandigheden voor die gelovigen – of ze nu religieus of niet-religieus zijn – valt nog te bezien? Maar de tekenen zijn veelbelovend. Er wordt een multi-landen moloch gebouwd om deze kwesties onder de aandacht te brengen in plaats van een oogje dicht te knijpen.
Een aantal conferentieverklaringen werd ondertekend door regeringen – zeker niet genoeg zoals we kunnen zien, de sleutelverklaring werd ondertekend door slechts 30 landen. Onder leiding van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk was de rest grotendeels Europees – hoewel opvallende omissies Frankrijk, Duitsland en Spanje. Terwijl buiten EuropaAustralië, Canada, Brazilië, Colombia, Israël en Japan waren ook ondertekenaars.
Algemene verklaringen
De Broad Conference Statement of Freedom of Religion or Belief is te vinden op de website van de overheid (hier). Het verplicht regeringen:
- beschermen « vrijheid van denken, geweten, religieof overtuiging en ervoor te zorgen dat individuen vrijelijk hun overtuigingen kunnen veranderen, of niet geloven, zonder straf of angst voor geweld”;
- naar « bewustmaking van de huidige uitdagingen voor de levensovertuiging over de hele wereld, de relevantie van de levensovertuiging voor anderen mensenrechtenen beste praktijken bij het voorkomen van schendingen en misbruiken en het beschermen en promoten van VGV voor iedereen”;
- naar « zich zowel bilateraal als via multilaterale instellingen uitspreken tegen schendingen en misbruiken van het recht op vrijheid van godsdienst of levensovertuiging« tijdens het werk »nauwer samen te werken met internationale partners, actoren uit het maatschappelijk middenveld, mensenrechtendeskundigen, de academische wereld en geloofs- en geloofsactoren om praktische oplossingen te implementeren om de VGG-uitdagingen aan te pakken, beste praktijken uit te wisselen en gedeelde toezeggingen op te bouwen”terwijl
- versterkend “de stemmen te laten horen en de capaciteit op te bouwen van verdedigers van de levensovertuiging, inclusief religieuze of geloofsactoren, inspirerende toekomstige leiders en jongeren, en het bouwen en versterken van wereldwijde coalities voor collectieve actie”.
Woorden versus daden
We weten dat woorden zijn goedkoop, terwijl actie en toewijding duur kunnen zijn – maar het simpele feit dat deze regeringen zo’n stap hebben gezet in het licht van de groeiende intolerantie in sommige delen van de wereld is een positief teken.
Sommige acties, met name door de Amerikaanse regering, hebben hun tanden laten zien door de acties in Myanmar tegen Rohingya-moslims als genocide te verklaren – iets wat de Britse regering zou moeten navolgen.
Het behoeft geen betoog dat het maatschappelijk middenveld een belangrijke rol heeft gespeeld bij het stimuleren en voortzetten van dit hele proces.
De creatie van FoRB Ronde Tafels of Forums zijn volledig innovaties van het maatschappelijk middenveld die openstaan voor elk individu of elke geloofsgroep waar kwesties van religieuze discriminatie kunnen worden geuit en acties kunnen worden ondernomen om de overheid of andere sectoren van het maatschappelijk middenveld aan te sporen een standpunt in te nemen over verschillende kwesties.
Deze processen spelen een belangrijke rol om overheden zowel geïnformeerd als scherp te houden met betrekking tot misstanden in de wereld. De meest opvallende bevinden zich in de VS, het VK en in Brussel (bijeenkomsten van rond Europa) terwijl er tijdens de conferentie een werd aangekondigd die op het punt staat te beginnen in Mexico.
Constructieve kritiek
De organisatie van de conferentie was echter niet zonder kritiek.
Veel ngo’s en zelfs regeringen klaagden over de extreem late melding van beschikbare stoelen en bijbehorende toegangspassen voor aanwezigen, wat voor veel problemen zorgde voor aanwezigen.
Heel wat ngo’s klaagden over de ‘discriminatie’ tussen het maatschappelijk middenveld en officiële regeringsafgevaardigden aangezien het maatschappelijk middenveld geen toegang had tot een van de hoofdprocedures.
Er was een verdieping aan toegewezen Burgermaatschappij met 12 hokjes en dit was meestal relatief leeg.
Degenen met beperkte passen voor het maatschappelijk middenveld moesten in isolatie blijven terwijl de hoofdconferentie zonder hen doorging, met ruimte voor veel meer aanwezigen.
Deze differentiatie was schijnbaar in strijd met de geest van de hele conferentie en was geen eer voor de organisatoren. Helaas werd het succesvolle model dat door de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking wordt gebruikt in Europa’s Human Dimension Meetings, waar alle aanwezigen elkaar kunnen ontmoeten en alle vergaderingen bijwonen, niet overgenomen, wat onvrede veroorzaakte onder maatschappelijke groeperingen.
Conclusie
Maar wat de gedachte achter het uitsluiten van delen van het maatschappelijk middenveld ook moge zijn, dit zijn voornamelijk organisatorische problemen die gemakkelijk kunnen worden gecorrigeerd voor toekomstige conferenties.
Algemeen, het initiatief van de regeringen van het VK en de VS om ervoor te zorgen dat het essentiële mensenrecht van vrijheid van godsdienst of levensovertuiging wordt verheven, ontmaskerd, beschermd en gekoesterd, was een uiterst belangrijke stap om het politieke momentum in de goede richting te sturen.
