Het nieuwe verdrag is van het grootste belang voor België, aangezien ons land als oprichter van de Blue Leaders in 2019 een groot voorstander is van de bescherming van de oceaan en het behoud van zijn hulpbronnen. de oceanen tegen 2030 tijdens de Biodiversity COP in Montreal afgelopen december was een belangrijke eerste stap. Het sluiten van dit nieuwe verdrag voor de bescherming van de biodiversiteit op volle zee (BBNJ – Biodiversity Beyond National Jurisdiction) is de tweede en laatste stap alvorens daadwerkelijk over te kunnen gaan tot deze bescherming.
Het belang van de oceaan
De oceaan is essentieel voor het behoud van het leven op aarde. Het is de bron van voedsel en energie voor miljoenen mensen, het reguleert het klimaat en zorgt voor zuurstof. Helaas wordt de oceaan bedreigd door vervuiling, overbevissing, klimaatverandering en andere menselijke activiteiten.
Goed om te weten: de blauwe lucht die we zien als de wolken optrekken, is het resultaat van de weerkaatsing van de zon op een gezonde oceaan.
Het beschermen van onze oceaan is daarom essentieel voor de toekomst van de planeet. Een van de belangrijkste redenen is de unieke rol die de oceaan speelt in de strijd tegen klimaatverandering. Het absorbeert bijvoorbeeld ongeveer een derde van de CO2 die door menselijke activiteiten in de atmosfeer wordt uitgestoten. Dit helpt de opwarming van de aarde tegen te gaan en het klimaat te stabiliseren.
Het belang van natuurgebieden op volle zee
Het doel van het nieuwe BBNJ-verdrag is om natuurgebieden op volle zee te kunnen creëren, iets wat tot nu toe onmogelijk was buiten de territoriale wateren. 70% van het aardoppervlak bestaat uit water, waarvan driekwart zich in volle zee bevindt en tot nu toe op geen enkele manier door de internationale gemeenschap kan worden beschermd.
Dankzij dit verdrag is de tweede en laatste stap gezet om tegen 2030 30% van de volle zee om te vormen tot natuurreservaten. Natuurreservaten op volle zee zijn gebieden waar menselijke activiteiten strikt gereguleerd zijn: duurzame scheepvaart, onderzoek wetenschap met respect voor de natuur, duurzaam nautisch toerisme, geen ongebreidelde visserij.
Wetenschappers zijn het erover eens dat ten minste 30% van de natuurlijke gebieden op volle zee moet worden beschermd om ervoor te zorgen dat de oceanen bestand zijn tegen klimaatverandering. Dit percentage van 30% zou het inderdaad mogelijk maken om het noodzakelijke omslagpunt te bereiken zodat ook de overige 70% leefbaar blijft.
Naast natuurgebieden op volle zee regelt het verdrag ook de toegang tot mariene genetische hulpbronnen en de billijke verdeling van de daaruit voortvloeiende voordelen, de beoordeling van de milieueffecten van activiteiten op volle zee, capaciteitsopbouw en overdracht van mariene technologie. Net als het klimaatverdrag voorziet ook dit historische nieuwe verdrag in de organisatie van een Conference of the Parties (COP).
Rol van België
Ons land heeft actief bijgedragen aan het succes van de onderhandelingen over de BBNJ, met name door actief deel te nemen aan het proces en bilaterale contacten te onderhouden met andere landen. Twee experts van de dienst Marien Milieu van de FOD Volksgezondheid woonden de onderhandelingen bij. Het belang van het afronden van het BBNJ-verdrag werd ook benadrukt tijdens het Blue Leaders-evenement dat vorige week in Panama werd gehouden naast de conferentie Onze Oceaan, die Noordzeeminister Vincent Van Quickenborne samen met Panama organiseerde. De Our Ocean 2023-conferentie, gehouden van 2 tot 3 maart, was een oceaantop op hoog niveau in Panama. Politici van over de hele wereld kwamen daarheen om het BBNJ-verdrag af te ronden.
De oproep op hoog niveau werd versterkt door de aankondiging van meer dan $ 100 miljoen aan financiering ter ondersteuning van de ratificatie en implementatie van het verdrag. Deze financieringstoezegging werd mogelijk gemaakt door particuliere en openbare filantropische instellingen zoals Bloomberg Philanthropies, de Global Environment Facility (GEF), Oceans5 en anderen. De Europese Commissie heeft ook toegezegd 40 miljoen euro te betalen in het kader van het BBNJ-verdrag. Daarnaast besteedt de Commissie 816 miljoen euro aan oceaanonderzoek.
Als Blue Leader zal België al zijn gewicht inzetten om snel het eerste natuurgebied op volle zee te creëren.
Belgische kandidaat voor het secretariaat in Brussel
Net als bij andere internationale verdragen zal ook voor de BBNJ een secretariaat worden opgericht. Het zal een apart secretariaat zijn, dat wil zeggen, het zal niet onder auspiciën van de Verenigde Naties in New York worden geplaatst. Dit punt is belangrijk om gewicht te geven aan het nieuwe verdrag. Er komt namelijk een belangrijke lobby tegen de aanleg van natuurgebieden op volle zee.Een autonoom secretariaat kan dan als ijzeren vuist optreden met een apart budget. België, een van de oprichters van de Blue Leaders, is kandidaat voor de oprichting van dit belangrijke secretariaat in Brussel. Deze stap is niet alleen in lijn met het engagement dat ons land de afgelopen jaren heeft aangegaan, maar zou ook de positie van België op de internationale maritieme scène aanzienlijk versterken.
Vincent Van Quickenborne, minister van Noordzee: “Het is een historisch verdrag. Een cruciale stap voor iedereen die om de oceaan geeft. Het BBNJ-verdrag is voor de oceaan wat de Overeenkomst van Parijs uit 2015 is voor het klimaat. Na meer dan 17 jaar onderhandelen kunnen we eindelijk natuurgebieden creëren op volle zee. In feite bestaat 70% van de aarde uit water, waarvan 3/4 op volle zee. Deze volle zee is essentieel voor het leven op aarde in stand houden. Het is de bron van voedsel en energie voor miljoenen mensen, het reguleert het klimaat en zorgt voor zuurstof. Helaas wordt de oceaan bedreigd door vervuiling, overbevissing, klimaatverandering en andere menselijke activiteiten. Dankzij de aanleg van natuurgebieden op volle zee gaat dit nu allemaal veranderen. »
Zakia Khattabi, minister van Klimaat, Milieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal: » Ik ben enorm blij dat er na jaren van onderhandelen eindelijk een wereldwijde overeenkomst is waarmee we samen de biodiversiteit en de ecosystemen van de oceanen, die zo uniek en kwetsbaar zijn, zullen beschermen. Net als de wereldwijde overeenkomst over biodiversiteit die enkele maanden geleden werd gesloten op COP 15 in Montreal, is deze nieuwe overeenkomst een echte game-changer wat betreft de bescherming van de oceanen op wereldschaal! Ze moeten inderdaad dringend worden beschermd: ze herbergen een gigantische biodiversiteit, spelen een cruciale rol als klimaatregelaars, zijn een grote bron van zuurstof en voorzien miljoenen mensen van voedsel. »
