Het Comité voor de werkgelegenheid heeft maandag een ontwerp-onderhandelingsmandaat aangenomen over nieuwe regels ter verbetering van de arbeidsomstandigheden bij platformwerk. Ze zouden regelen hoe de arbeidsstatus van platformwerkers correct kan worden bepaald en hoe digitale arbeidsplatforms algoritmen en kunstmatige intelligentie moeten gebruiken om werknemers te monitoren en te evalueren.
Tewerkstellingsstatus
Een persoon die platformwerk verricht, kan een werknemer in loondienst zijn en gerelateerde arbeidsrechten genieten, of een echte zelfstandige zijn en in staat zijn om te bepalen hoe de dienst moet worden uitgevoerd. De aangenomen regels zijn bedoeld om schijnzelfstandigheid te bestrijden, aangezien dit kan leiden tot onzekere arbeidsomstandigheden en een gebrek aan sociale bescherming, maar ook tot oneerlijke concurrentie, met name voor kmo’s.
Daartoe waren de EP-leden het erover eens dat de door het platform gedefinieerde arbeidsstatus kan worden betwist door de werknemer, een vakbond of een nationale autoriteit, in welk geval de werknemer wettelijk wordt verondersteld in dienst te zijn. In het geval van een geschil tussen het platform en een werknemer, zou het platform – en niet de werknemer – de verantwoordelijkheid hebben om te bewijzen dat zij de werknemer niet in dienst hebben.
EP-leden introduceerden ook een lijst met niet-verplichte criteria om de arbeidsstatus van een werknemer te bepalen, zoals een vast salaris, een vast tijdschema en werktijd, beoordelingssystemen, het volgen van of toezicht op een werknemer, regels met betrekking tot uiterlijk of gedrag, beperkte mogelijkheden om te werken voor een derde of beperkte vrijheid om te kiezen voor een ongevallenverzekering of een pensioenregeling.
Algoritmisch beheer
Hoewel digitale arbeidsplatforms hun prestaties monitoren en evalueren, hebben werknemers geen toegang tot informatie over hoe de algoritmen werken, welke persoonlijke gegevens worden gebruikt en hoe hun gedrag de beslissingen van geautomatiseerde systemen beïnvloedt.
Europarlementariërs willen geautomatiseerde systemen verbieden om belangrijke beslissingen te nemen en willen dat de lidstaten ervoor zorgen dat er menselijk toezicht is op alle beslissingen die van grote invloed zijn op de arbeidsomstandigheden.
Ze maakten algoritmisch beheer transparanter door platforms te verplichten om werknemers informatie te geven over hoe de monitoring wordt gebruikt en hoe dit hun arbeidsrelatie, gezondheid, veiligheid en werkomstandigheden beïnvloedt, evenals over het beëindigen van accounts, promotie of taakverdeling. Platforms zullen ook verplicht zijn om de impact te beoordelen van beslissingen die worden genomen of ondersteund door geautomatiseerde monitoring- en besluitvormingssystemen op arbeidsomstandigheden, gezondheid en veiligheid en grondrechten.
Om de positie van de werknemers te versterken, hebben de leden van het Europees Parlement ook bepalingen ingevoerd om de uitwisseling van informatie tussen de bevoegde arbeids-, socialebeschermings- en belastingautoriteiten in grensoverschrijdende zaken te intensiveren en ontradende sancties op te leggen.
Digitaal arbeidsplatform
EP-leden steunen de voorstel van de Commissie dat de regels moeten gelden voor alle digitale arbeidsplatforms, ongeacht hun vestigingsplaats en op voorwaarde dat het werk in de EU wordt verricht. Ze hebben de definitie van een digitaal arbeidsplatform verduidelijkt door platforms te omvatten die outsourcing bieden of taken toewijzen aan een grote groep klanten online (crowdwork- of microwork-platforms). EP-leden maakten ook een onderscheid tussen ride-hailing digitale arbeidsplatforms, die onder de nieuwe regels vallen, en taxidiensten, gereguleerd door nationale wetten.
Citaat
Elisabeth Gualmini (S&D, IT), zei het leidende EP-lid: “Te veel platformwerkers zijn tegenwoordig schijnzelfstandigen, vast komen te zitten in het ongewisse zonder arbeidsrechten en sociale bescherming. Met dit rapport zorgen we ervoor dat ze worden erkend als werknemer of als zelfstandige, afhankelijk van hun werkelijke arbeidsvoorwaarden. Bovendien is dit een eerste cruciale stap om alle werknemers te beschermen tegen misbruik van algoritmen. Geautomatiseerde besluitvormingssystemen kunnen geen zwarte dozen zijn; sociale partners kunnen onderhandelen over hoe algoritmen beslissingen nemen over arbeidsomstandigheden.”
Volgende stappen
De met 41 stemmen voor en 12 tegen aangenomen tekst vormt een onderhandelingsmandaat voor de komende gesprekken met EU-regeringen.
