De heilige apostel Titus was een inwoner van het eiland Kreta. Zijn ouders, hoewel adellijk van afkomst – ze herleidden hun voorouders tot de Kretenzische koning Miroi – waren niet orthodox, maar hielden zich aan de afgoderij. Aanvankelijk diende Titus ook deze slechtheid, en in zijn jeugd beheerste hij met grote ijver de Helleense wetenschappen, ijverig de geschriften van Homerus en andere oude filosofen en dichters bestuderend. Niettemin leidde hij een kuis en kuis leven. Hoewel hij de ware God niet kende, bewaarde hij de maagdelijke zuiverheid van zijn lichaam, zoals de heilige Ignatius de Goddrager (1) later getuigde in zijn brief aan de inwoners van Filadelfia, waarin hij Titus een maagd noemde. God, die hij niet kende met zijn geloof, eerde hij met zijn goede werken en behaagde de Heer.
Toen Titus twintig jaar oud was, hoorde hij een stem uit de hemel die tegen hem zei:
– Jij! Je moet deze plek verlaten en je ziel redden, want de Helleense leer leidt niet tot redding.
Toen Titus deze stem hoorde, verlangde hij ernaar hem nog een keer te horen, want hij wist dat er soms stemmen en suggesties van afgoden waren. Hij wilde er niet langer in geloven, omdat hij de demonische verleiding begon te leren kennen waaraan allen die ze aanbaden, bezweken. En hij bleef nog een jaar in zijn vaderland.
Hij kreeg in een droom de opdracht van God om de Hebreeuwse boeken te lezen en na dit visioen begon hij ernaar te zoeken. Toen hij het boek van de heilige profeet Jesaja (2) vond, opende Titus het en vond het eenenveertigste hoofdstuk, dat begint met: « Zwijg voor mij, eilanden » (Jes. 41:1). Tijdens het lezen leek het hem dat God zelf deze woorden tot zijn hart sprak: “jij bent mijn dienaar, ik heb je gekozen en ik zal je niet afwijzen, wees niet bang, want ik ben bij je, schaam je niet ( door heidens polytheïsme) , want ik ben uw God” (Jes. 41:9-10). En nogmaals: “Ik ben de Heer, uw God; Ik houd je bij je rechterhand” (Jes. 41:13). Aan het einde van het hoofdstuk las hij ook over afgoderij: “Dus ik keek, en er was niemand, en er was geen raadgever onder hen te vinden, zodat ik het hun kon vragen en zij zouden antwoorden. Zie, ze zijn allemaal niets, en hun werken zijn waardeloos: wind en leegte zijn hun plagen” (Jes. 41:28-19).
Deze en andere woorden van het profetische boek openden als een sleutel zijn geest voor de kennis van de Ene ware God en daarmee voor het begrip van afgoderij en heidense misleiding. Vanaf dat moment brandde Titus’ hart voor God, die de Joden aanbaden.
In die tijd werd er op het eiland Kreta gesproken over Christus God, die in het vlees verscheen, onder de mensen van Jeruzalem leefde en wonderbaarlijke en onbeschrijfelijke wonderen verrichtte, omdat Zijn heerlijkheid alle uiteinden van de aarde bereikte. Antipatus (dat wil zeggen, de gouverneur) van Kreta, die toevallig de oom van Titus was, overlegde met vooraanstaande mannen en stuurde zijn voorzichtige en nieuwsgierige neef naar Jeruzalem om te horen en te begrijpen wat de mond van Christus zei, en om met Hem te praten. . Zo zou hij zijn landgenoten uitvoerig informeren over alles wat hij zelf over Christus te weten kwam.
Titus ging naar Jeruzalem. Toen hij de Heer Christus zag, boog hij voor Hem en volgde Hem en Zijn discipelen, zich mengend met de mensen die de Heer volgden. Titus werd ooggetuige van veel van de wonderen die Christus verrichtte, zag het reddende lijden van de Heer en was overtuigd van zijn opstanding. En na de hemelvaart van de Heer, toen de Heilige Geest op de apostelen neerdaalde in de vorm van tongen van vuur, zodat ze de talen van verschillende naties begonnen te spreken, hoorde Titus hen ook in het Kretenzisch spreken en was zeer verbaasd. In het boek « Acties van de Heilige Apostelen » wordt beschreven dat Kretenzers (Titus was onder hen) en Arabieren zich afvroegen en onderling spraken: « hoe luisteren we naar hen die in onze talen spreken over de grote werken van God » ( Handelingen 2:10-11)? Later vertelde Titus over dit alles in zijn thuisland.
De zalige Titus nam ook deel aan het apostolische ambt. Toen de deur van het geloof werd geopend voor de heidenen (Handelingen 14:27) en de hoofdman Cornelius werd gedoopt, en vervolgens andere Grieken, toen werd ook Titus, die van oorsprong een heiden was en onbesneden, gedoopt door de apostel Paulus. Hoewel hij in Christus geloofde, accepteerden de apostelen hem niet in de eerste kerk voordat hij werd gedoopt, omdat ze de onbesnedenen niet accepteerden. En Titus wilde het oudtestamentische besnijdenisritueel niet uitvoeren. De Joden die in Christus geloofden eisten dit aanvankelijk van alle heidenen en zeiden dat zonder besnijdenis niemand gered kon worden, zoals wordt verteld in het boek « Handelingen van de Heilige Apostelen »: « En sommigen, die uit Judea kwamen, onderwezen de broers: als u zich niet laat besnijden volgens de Mozaïsche ritus, kunt u niet worden gered” (Handelingen 15:1). Ze mopperden ook tegen de heilige stamapostel Petrus vanwege de doop van de hoofdman over honderd Cornelius en begonnen met hem te redetwisten, hem berispend omdat hij naar onbesneden mannen ging en met hen at. Toen de heilige apostelen deze zaak in raadsvergadering bespraken, besloten ze dat de heidenen niet gedwongen moesten worden zich te laten besnijden. Toen aanvaardde de zalige Titus de doop, omdat niemand hem dwong zich te laten besnijden, wat de apostel Paulus ook vermeldt in de brief aan de Galaten: “Maar zelfs Titus, die bij mij was, hoewel hij een Griek was, werd niet gedwongen zich te laten besnijden ” (Gal. 2:3).
Na zijn doop werd Titus door de andere Stamapostelen gemachtigd om het apostolische ambt op zich te nemen en behoorde hij tot de overige zeventig apostelen. Samen met Paulus werd hij gezonden om het woord van God aan de heidenen te prediken en hij volgde hem voortdurend, niet alleen als leerling van de leraar, maar ook als zoon – zijn geliefde vader; en Paulus noemt hem zijn zoon, zoals blijkt uit zijn brief: « aan Titus – zegt St. Paulus – een waar kind van het gemeenschappelijk geloof » (Tit. 1:4). Titus reisde soms met de apostel Paulus mee, en soms werd hij door hem gestuurd om zelfstandig te prediken. Hij werd bijvoorbeeld naar Dalmatië gestuurd, waarover de apostel in zijn brief aan Timoteüs vermeldt: “Titus (ging) naar Dalmatië” (2 Tim. 4:10), dat wil zeggen, hij werd door hem gezonden om het evangelie in de Dalmatische steden. Soms stuurde de apostel Paulus zijn apostolische boodschappen via hem, bijvoorbeeld naar de Korinthiërs, aan wie hij schreef: “Ik vroeg Titus en stuurde een van de broeders met hem mee” (2 Kor. 12:18). Hij zegt ook: « daarom hebben wij Titus gesmeekt, zoals hij eerder was begonnen, om dit goede werk met u af te maken » (2 Kor. 8:6). En ook: « Laten wij God danken, die dezelfde ijver voor u in het hart van Titus heeft gelegd » (2 Kor. 8:16). Ongetwijfeld voelde Paulus een grote geestelijke liefde voor Titus in Christus, aangezien hij hem soms zijn kind noemt, soms zijn broer, en als Titus onderweg bleef treuren, had Paulus veel verdriet om hem: “Toen ik naar Troas kwam om het evangelie te prediken van Christus, en mijn nek werd geopend in de naam van de Heer, mijn geest had geen rust, omdat ik mijn broer Titus daar niet vond” (2 Kor. 2:12-13). En net zoals de grote apostel treurde zonder Titus, zo werd hij getroost door zijn aanwezigheid, want hij zegt: « Maar God, die de nederigen troost, heeft ons getroost met de komst van Titus » (2 Kor. 7:6), en: « we verheugden ons nog meer met de vreugde van Titus » (2 Kor. 7:13).
Door vele landen reizend met het goede nieuws van de naam van Christus, bereikten de heilige apostelen het vaderland van Titus. In die tijd was de antipaat van Kreta Rustylus, de echtgenoot van de zus van Titus. Hij hoorde de apostolische prediking over Christus God en behandelde die aanvankelijk met minachting. Maar toen de apostel Paulus zijn overleden zoon opwekte, geloofde Rustil in Christus en aanvaardde hij de heilige doop met zijn hele huisgezin, en met hen vele andere ongelovigen, bewoners van dit eiland. En St. Paul maakte de gezegende Titus tot bisschop van het eiland Kreta en de andere naburige eilanden, en nadat hij de pas verlichte christenen aan hem had toevertrouwd, ging hij naar andere landen om de naam van Christus aan de heidenen te prediken. Toen hij in Nicopolis aankwam, schreef de heilige Paulus een brief aan Titus, waarin hij hem instrueerde over het goede beheer van de congregatie: “Daarom heb ik je op Kreta achtergelaten om de onafgemaakte zaken af te ronden en om presbyters aan te stellen in alle steden, zoals ik had u geboden” (Tit. 1:5). Als uitleg van deze apostolische woorden schrijft de heilige Johannes Chrysostomus: “Titus was de meest bekwame onder iedereen rondom Paulus, want als hij niet bekwaam was geweest, zou Paulus hem niet het hele eiland hebben toevertrouwd, hem niet hebben bevolen de onafgemaakte zaken, zou de bisschoppen niet aan zijn oordeel hebben onderworpen als hij niet op deze man had gehoopt.
Toen Paul in Nicopolis verbleef, riep hij Titus opnieuw bij zich, zoals hij in zijn brief aan hem zegt: « Als ik Artemas of Tychicus naar je toe stuur, haast je dan om naar mij toe te komen in Nicopolis, want ik heb besloten om daar de winter door te brengen » (Tit. 3: 12). Titus ging naar hem toe in Nicopolis, en niet lang daarna stuurde Paulus hem weer naar Kreta. Toen werd Sint-Paulus in Jeruzalem opgepakt, geketend en naar Rome gestuurd. Zodra Titus hiervan hoorde, ging hij naar Rome om de lijdende prestatie van zijn leraar te zien. Hij bleef in de stad tot de dood van de apostel Paulus. Nadat op bevel van Nero (regeerde van 54 tot 68, noot red.) het rechtvaardige hoofd van de apostel was afgehakt, begroef Titus zijn lichaam en keerde terug naar zijn gemeente op Kreta. Zijn bisschoppelijke zetel bevond zich in een van de mooiste Kretenzische steden, Gortina genaamd. Daar werkte hij onophoudelijk om de Grieken van hun dwaling tot Christus te bekeren, hen onophoudelijk te onderwijzen en hun geloof te bevestigen met wonderen.
We moeten zeggen dat er op het eiland een idool was van de godin Diana, vereerd door de heidenen (3), waaraan veel Grieken aanbaden en offers brachten. Eens ging de heilige Titus naar de plaats waar de goddelozen zich verzamelden en begon het woord van God tot hen te prediken, hen aansporend zich tot de ware God te wenden. Maar omdat de mensen niet naar hem luisterden, bad hij tot God en de afgod viel en verkruimelde tot stof. Toen waren alle aanwezigen doodsbang en vijfhonderd mensen geloofden die dag in Christus. En toen, in opdracht van de Romeinse keizer, een grote afgodstempel werd gebouwd op het eiland Kreta ter ere van de gemene god Zeus (4) en het gebouw bijna klaar was, bad Christus’ apostel Titus langskomend tot de ware God en de tempel stortte plotseling op zijn grondvesten in. Toen ze dit wonder zagen, keerden veel Grieken zich tot Christus en bouwden een prachtige kerk in de naam van de Heer Jezus, de ware God.
Door het eiland Kreta en de aangrenzende landen te verlichten met het licht van het heilige geloof, bereikte de apostel Titus de diepe oudheid. Hij rustte in de Heer op de leeftijd van vierennegentig. Bij zijn dood daalden engelen uit de hemel neer om zijn ziel te nemen, en zijn gezicht straalde als de zon. Omdat onze Heer Jezus Christus met de glans van licht de dood eerde van degene wiens leven een licht was voor de wereld (5).
Notities:
(1) De nagedachtenis van Sint Ignatius de Goddrager wordt op 29 januari en 20 december geëerd door de Heilige Kerk.
(2) Jesaja – een van de grootste oudtestamentische profeten. Hij was van koninklijke afkomst, leefde en profeteerde in Jeruzalem, in de tijd van de Joodse koningen Ahazia, Joatham, Achaz en Hizkia. De profetieën van Jesaja, die verwijzen naar Jezus Christus, zijn zo duidelijk en duidelijk dat hij « de evangelist van het Oude Testament » wordt genoemd. Zijn nagedachtenis wordt gevierd door de Heilige Kerk op 9 mei (zijn leven is ook op deze datum).
(3) De oude Grieken aanbaden Diana als de godin van de jacht en de patrones van de natuur in het algemeen.
(4) Zeus was de opperste oude Griekse godheid – stamvader van alle goden en mensen.
(5) De heilige relikwieën van de heilige apostel Titus rustten in de kathedraalkerk in Gortina. Na de verwoesting van het eiland door de Saracenen in 823 bleef alleen het hoofd over van de relikwieën, die naar Venetië werden vervoerd, in de kerk van St. Mark. Maar volgens andere bronnen wordt het hoofd van de apostel op het eiland Kreta bewaard in de tempel die zijn naam draagt.
Bron: Тvertaling uit de Kerkslavische tekst van « Chety-Minei ») van St. Demetrius van Rostov.
