De VN-Veiligheidsraad, belast met het waarborgen van mondiale vrede en veiligheid, bevat Rusland en China als permanente leden met vetorecht. Hoewel de actie van Rusland niet te rechtvaardigen is, is mijn hypothese dat er bepaalde macro-sociale processen aan het werk zijn geweest die indirect agressie hebben bevorderd. In het volgende zal ik proberen te wijzen op zowel enkele van deze ontwikkelingen als bepaalde alternatieven die de EU zou kunnen nemen.
EU-landen legden een groot deel van de verantwoordelijkheid voor hun veiligheid bij de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO), een door de VS geleid collectief verdedigingsorgaan dat tegelijkertijd met de VN werd opgericht om de westerse belangen te verdedigen tegen het Sovjetcommunisme. De VN (waaronder de USSR) was bedoeld om de wereldvrede te bewaren, maar het Westen creëerde ook een eigen organisatie omdat het de USSR als een bedreiging zag. De NAVO symboliseert deze Koude Oorlog, dus de uitbreiding naar het oosten tot voormalige Sovjetrepublieken wordt in Rusland geïnterpreteerd als een dreigende omsingeling. De poging van Oekraïne om lid te worden van de NAVO is een trigger geweest. De Europese Unie is waarschijnlijk de meest succesvolle regio ter wereld geweest op het gebied van vredeshandhaving door middel van politieke integratie en een grotere onderlinge afhankelijkheid en handel. de Verenigde Staten van Europa, is echter niet tot stand gekomen, deels omdat de Europese defensie werd gedelegeerd aan de NAVO. Toen Trump zijn steun aan de NAVO aankondigde, realiseerde de Europese Unie zich het probleem van de afhankelijkheid van defensie. Nu, is het voor de Europese Unie niet mogelijk om te blijven integreren en bovendien naar het oosten uit te breiden, zonder Rusland uit te sluiten? De oostelijke uitbreiding van de NAVO brengt het idee van dreiging over, terwijl de uitbreiding van de EU verwachtingen wekt van gedeelde voordelen en identiteit, van onderlinge afhankelijkheid. Dit klinkt misschien idealistisch, dus een minder ambitieus vooruitzicht zou zijn dat de Europese Unie haar eigen verdediging op zich neemt en haar politieke integratie voltooit.
De humanitaire situatie in de pro-onafhankelijkheidsprovincies van Oekraïne verdient speciale aandacht: het is een van Ruslands argumenten om de invasie te legitimeren. De VN zouden internationale waarnemers naar Donetsk en Luhansk moeten sturen om elke zweem van twijfel over het gedrag van Oekraïne sinds de ondertekening van de vredesakkoorden van Minsk in 2014 weg te nemen. Poetin beschouwt ze als eenzijdig verbroken door Oekraïne. In februari publiceerde de VN een bericht waarin werd aangekondigd dat de aanklager van het Internationaal Strafhof een onderzoek heeft geopend naar mogelijke oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in Oekraïne. Dit is een stap in de goede richting die kan worden aangevuld met de hier voorgestelde maatregel.
Dit legitimeert op geen enkele manier de aanval van Rusland, noch zijn wens om Oekraïne te demilitariseren, noch zijn oproep tot een staatsgreep door het Oekraïense leger om de onderhandelingen met Moskou te vereenvoudigen. Het overschrijden van zo’n gevaarlijke rode lijn voor wereldvrede kan niet worden genegeerd: het zou de weg vrijmaken voor soortgelijke acties door Rusland of andere landen.
Elke militaire actie tegen Rusland, binnen of buiten Oekraïne, zou echter verwoestende wereldwijde gevolgen hebben, zowel voor Oekraïne, Rusland als Europa. Evenzo is het bewapenen van Oekraïne een gevaarlijke strategie. Andere historische ervaringen, zoals Afghanistan (1978-1992) en Syrië, laten zien dat het bewapenen van een bevolking een tikkende tijdbom is waarvan de plaats en het bereik van explosies onvoorspelbaar zijn.
Ondubbelzinnige veroordelingen door zoveel mogelijk staten, diplomatie en economische sancties lijken de enige directe weg vooruit. Rusland geeft om sancties: inflatie, het bevriezen van fondsen en het sluiten van potentiële markten voor gasverkoop doen pijn. Hoewel het eruitziet als een superkracht, is het economie is niet robuust, interne ongelijkheden zijn groot, het wordt bedreigd door terroristische groeperingen en er is onenigheid. Op middellange termijn zou het verminderen van de invloed van de NAVO (tot haar uiteindelijke ontbinding), het versterken van het Europese buitenlands en defensiebeleid en het uitbreiden van de Unie naar het oosten de weg vooruit moeten zijn.
Ten slotte lijkt de transformatie en universalisering van het collectieve veiligheidssysteem van de VN, als het enige kader voor de beslechting van internationale conflicten, maar gedemocratiseerd en begiftigd met een onbetwistbaar dwangvermogen, het essentiële collectieve project om de mensheid niet definitief te laten uitroeien door de bedreigingen die zij veroorzaakt. zelf produceert.
Als de federatie van de Verenigde Staten van de wereld te lang duurt, kan wat soms als utopisch wordt beschouwd, worden herinnerd als de praktische oplossing die vanwege bekrompenheid niet kon worden uitgeprobeerd, maar die zou hebben voorkomen dat de beschaving bezwijkt voor barbaarsheid.
Oorspronkelijk gepubliceerd in het Spaans op Diario de Navarra en SerGarcia.ES
